Olltoghchán 2024 – Príomhcheisteanna agus Moltaí na bPáirtithe (FF,FG,SF)!

Tá an t-olltoghchán beagnach buailte linn! Tá na polaiteoirí ag scaipeadh a ngealltanais go flúirseach ar na meáin traidisiúnta agus sóisialta, agus tá forógraí fada foilsithe ag na páirtithe ar líne. Conas is féidir linn an grán a scaradh ón lóchán?

Manifestos

Léigh mé na forógraí atá foilsithe ag Fianna Fáil, Fine Gael agus Sinn Féin, agus tá an t-uafás sonraithe iontu. Ní raibh sé éasca polasaithe na bpáirtithe a chur i gcomparáid le chéile, mar tá struchtúir dhifriúla ag na forógraí go léir. Níos measa ná sin, fiú tar éis polasaithe áirithe a aimsiú sna trí fhorógra, tá tú fós ag cur dubh agus bán i gcomparáid le chéile. Ba cheart go mbeadh buiséad, cuspóir agus spriocdháta ag baint le gach polasaí, ach go minic níl ann ach spriocanna ardaidhmeannacha, gan na sonraí. Tá forógra Sinn Féin níos fearr ná na cinn eile maidir leis a bpolasaithe a shonrú go soiléir.

Ar aon nós, tar éis dom na forógraí a léamh, rinne mé achoimre faoi na príomhcheisteanna sa toghchán agus na pleananna atá ag na trí pháirtí chun dul i ngleic leo. Roinnfidh mé é leat anseo, agus b’fhéidir go mbainfidh tú úsáid as.

Achoimre: Príomhcheisteanna agus Moltaí na bPáirtithe (FF,FG,SF)

1. Costas Maireachtála: Is cúis mhór imní an costas maireachtála, cé go bhféadfadh rátaí úis a bheith ag titim agus an féirín buiséid de €10.5 billiún an phian a mhaolú.

• Fianna Fáil: An Pinsean Stáit a ardú go €350 sa tseachtain ar a laghad; teorainn le táillí cúraim leanaí ag €200 in aghaidh na míosa.
• Fine Gael: An tairseach do na bandaí cánach is airde a ardú faoi €2,000 gach bliain; creidmheasanna cánach príomha a mhéadú faoi €75 gach bliain; athruithe chun an Muirear Sóisialta Uilíoch (MSU) a laghdú; athruithe chun cáin oidhreachta a laghdú; teorainn le táillí cúraim leanaí ag €200 in aghaidh na míosa.
• Sinn Féin: Deireadh leis an MSU ar an gcéad €45,000 d’ioncam, ag sábháil €1,100 in aghaidh na bliana; faoiseamh cíosa €1,000; faoiseamh morgáiste sealadach suas le €1,250 in aghaidh na bliana; cúram leanaí €10 in aghaidh an lae.

2. Géarchéim Tithíochta: Dar le pobalbhreith an bhliain seo caite, dúirt 61% na bhfreagróirí go bhfuil an ghéarchéim tithíochta ar cheann de na fadhbanna is measa in Éirinn. Ní haon ionadh go bhfuil tithíocht mar phríomhthosaíocht ag Fianna Fáil, Fine Gael, agus Sinn Féin ina bhforógraí.

• Fianna Fáil: Tógáil tithe a leathnú go 60,000 in aghaidh na bliana faoi 2030; tosaíocht do thithe inacmhainne agus sóisialta.
• Fine Gael: 300,000 teach a thógáil faoi 2030, le buiséad €40 billiún.
• Sinn Féin: 370,000 teach a thógáil faoi 2030, lena n-áirítear 125,000 teach sóisialta agus inacmhainne faoi 2029; reo cíosa ar feadh trí bliana.

3. Cúram sláinte: In ainneoin barrachas buiséid de bheagnach €2.2 billiún, léiríonn daoine a míshástacht leis an gcóras cúram sláinte, go háirithe maidir le plódú ospidéil agus liostaí feithimh fairsinge.

• Fianna Fáil: Amanna feithimh a laghdú trí leapacha ospidéil, comhairleoirí, agus dochtúirí teaghlaigh a leathnú; clinicí Nua Seachtracha Rochtana Tapa a chur ar fáil; táillí sláinte a laghdú; cártaí dochtúra saor in aisce do gach leanbh faoi bhun 12 bliana, agus seirbhísí speisialtóra do chúram ailse agus do shláinte na mban.
• Fine Gael: Acmhainn cúram sláinte a leathnú le 5,000 leaba ospidéil nua, sé mhol máinliachta, agus ceithre ospidéal roghnacha; cúram dochtúra teaghlaigh saor in aisce a leathnú do dhaoine faoi bhun 18 mbliana d’aois, agus teorainn le costais oideas ag €50.
• Sinn Féin: Cúram sláinte uilíoch le hoidis a sholáthar saor in aisce; 5,000 leaba ospidéil nua, agus ceithre ospidéal roghnacha a bheith i bhfeidhm faoi 2031; seirbhísí dochtúirí teaghlaigh a leathnú; cúram meabhairshláinte agus tacaíochtaí do dhaoine faoi mhíchumas a fheabhsú; 40,000 oibrí cúram sláinte a earcú; €15 billiún a infheistiú in infreastruchtúr, agus €1 billiún a shábháil trí leasuithe éifeachtacha, ag cinntiú cúram sláinte cothrom agus nua-aimseartha.

Agus An Ghaeilge?

Seo na moltaí is mó atá beartaithe ag na trí pháirtí maidir leis an nGaeilge.

1. Ceannaireacht Rialtais agus Beartais

• Sinn Féin: Post nua a chruthú sa Rialtas d’Aire Sinsearach don Ghaeilge agus an Ghaeltacht, chun tosaíocht a thabhairt do cheisteanna Gaeilge agus Gaeltachta.

2. Maoiniú agus Infheistíocht

• Sinn Féin: Clár Caipitil Teanga Gaeilge tiomnaithe a bhunú chun Cultúrlanna a chruthú agus Ceathrúna Gaeilge a fhorbairt i gceantair uirbeacha.
• Sinn Féin: €50 milliún breise a chur ar fáil i maoiniú reatha thar chúig bliana agus €75 milliún i gcaiteachas caipitil go sonrach don Ghaeilge agus d’fhorbairt Ghaeltachta.

3. Oideachas

• Fianna Fáil: Líon na nGaelscoileanna agus na nGaelcholáistí a mhéadú, oiliúint múinteoirí a fheabhsú, agus an Scéim Aitheantais Scoileanna Gaeltachta a leathnú.
• Fine Gael: Naíonraí a neartú laistigh agus lasmuigh den Ghaeltacht, agus tumoideachas Gaeilge a leathnú do leanaí bunscoile sa Ghaeltacht.
• Sinn Féin: Leabhair Ghaeilge saor in aisce a chur ar fáil do gach páiste agus déagóir, uair amháin le linn na bunscoile agus uair eile le linn na meánscoile.

4. Tacaíocht Chultúrtha agus Phobail

• Fine Gael: Obair le mná tí agus coláistí samhraidh chun tacaíocht a thabhairt do chláir thumoideachais Gaeilge.
• Sinn Féin: Cultúrlanna a fhorbairt agus Ceathrúna Gaeilge a chruthú le maoiniú breise do phleanáil teanga.

5. Lucht Oibre agus Cearta Dlí

• Sinn Féin: Suímh ghréasáin stáit a bheith dátheangach; riachtanais teanga a leathnú chuig fógraí clóite agus ar líne.
• Sinn Féin: 20% de sheirbhísigh phoiblí dhátheangacha a bhaint amach faoi 2030, le riachtanas inniúlachta Gaeilge B2+ do róil stáit.

Conclúid

Tá súil agam go dtógann na comparáidí thuasluaite tuiscint níos fearr duit faoi na difríochtaí idir pleananna Fianna Fáil, Fine Gael agus Sinn Féin maidir leis na polasaithe is mó atá ag dó na geirbe dúinn mar shaoránaigh, agus mar Ghaeilgeoirí. Ach níl ann ach píosa amháin den scéal. Rud amháin é gealltanas a dhéanamh, ach rud ar fad eile é a chomhlíonadh.

De réir na bpobalbhreitheanna, is cosúil go mbeidh Fine Gael agus Fianna Fáil in ann comhrialtas a bhunú le tacaíocht ó pháirtí eile (na Glasaigh mar shampla).

Is é an rud is tábhachtaí ná comhrá a bheith agat leis na hiarrthóirí polaitiúla i do cheantar féin, agus a chur in iúl dóibh cad atá ag teastáil uait uathu. Má aontaíonn siad do thoil a dhéanamh, faigh a ngealltanas faoi sin roimh do vóta a chaitheamh ar a son. Má thoghtar iad, bí cinnte brú leanúnach a chur orthu a ngealltanais a chomhlíonadh – ach go háirithe maidir leis an nGaeilge!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

.

.

.

.

.