Bás Matthew Perry!

Bás Matthew Perry!

le | 2024/08/27 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta

Bás Matthew Perry!

 

Ó am go ham, tarraingítear ár n–aird ar thragóid éigin ag baint le handúil sna drugaí nó alcóil. Le déanaí, tháinig fiosrúchán faoi bhás an aisteora cháiliúil Matthew Perry (Chandler Bing sa dráma grinn suímh ‘Friends’ a craoladh ó 1994-2004) chun críche. D’eisigh Perry cuimhní cinn bliain roimh a bhás, darb ainm ‘Friends, Lovers and the Big Terrible Thing’ ina raibh sonraí uafásacha faoina streachailt chun andúil a shárú. Ag an am, dúirt sé go raibh sé saor ó dhrugaí le bliain go leith anuas. Níos lú ná bliain ina dhiaidh sin, bhí sé marbh. Ar dtús, dúirt an cróinéir gur timpisteach a bhádh ina thobán te, mar thoradh ar mheascán de dhrugaí a bhí tógtha aige agus galar croí a bhí air. Ach osclaíodh fiosrúchán nua i mí na Bealtaine, 2024 chun a fháil amach cén fáth go raibh an oiread sin den druga céataimín (Ketamine as Béarla) ina fhuil. Bhí Perry ag baint úsáide as teiripe insileadh céatamín chun dianchóireáil a dhéanamh ar dhúlagar agus imní, ach bhí an seisiún deireanach aige níos mó ná seachtain roimh a bhás.

An Dochtúir agus an Bhanríon Céataimín

Bhí an méid céanna céatamín i bhfuil Perry agus a mbeadh agus é in úsáid mar ainéistéiseach ginearálta. Cá as ar tháinig sé? Tuairiscíodh sa ‘Los Angeles Times i mí an Mheithimh gur éirigh le himscrúdaitheoirí fostaithe ag an Roinn Póilíní Los Angeles, an Riarachán Forfheidhmithe Drugaí Feidearálach agus Seirbhís Phoist na Stáit Aontaithe daoine áirithe a cheangail le soláthar céataimín. Scéal dochreidte ba ea é, agus cúisíodh cúigear maidir le bás Perry. Nuair a d’iarr Perry ar a dhochtúir rialta níos mó céataimín a ordú dó, dhiúltaigh sé é a dhéanamh. Ansin d’aimsigh Perry dochtúir eile nach mbeadh fadhb aige leis sin- an Dochtúir Salvador Plasencia. Líomhnaíonn ionchúisitheoirí gur bhain Plasencia úsáid as éadóchas agus andúil Perry, chun airgead a fháil. Bhí dochtúir eile, Dochtúir Mark Chavez, ag cabhrú le Plasencia, agus ag fáil céatamín dó go mídhleathach. Ní raibh scrupall ar bith iontu, agus sheol Plasencia téacs chuig Chavez, ag rá: “Ní fheadar cé mhéad a íocfaidh an dúramán seo.” Níl aon dabht ach go raibh Plasencia agus Chavez den tuairim gur tálaí airgid a bhí i Perry. Agus bhí an ceart acu, maidir leis an airgead ar aon nós. D’íoc Perry $55,000 in airgead tirim as dosaen fial céataimín an mhí dheireanach dá shaol. Ach ní chosnaíonn fial céataimín ach $20 de ghnáth! Cén saghas dochtúra a dhíolann drugaí ar phraghas scannalach d’othar a bhfuil fadhb andúile aige? Cén saghas dochtúra a thagann i dtír ar ghalar a othar féin? Cén saghas dochtúra a bhíonn chomh santach sin go maródh sé a othar féin? Ní dochtúir an duine sin, i mo thuairim, ach mangaire drugaí nach cuma leis ach faoin airgead.

Bhí gréasán coiriúil eile ag obair freisin, agus ag soláthar drugaí do Perry. Bhí mangaire drugaí agus dáileoir céataimín darb ainm Jasveen Sangha agus ar a dtugtar ‘an Bhanríon Céataimín’ uirthi, ag soláthar céataimín do Perry trí mhangaire drugaí eile, darb ainm Erik Fleming. Bhí aithne ag Perry ar Fleming mar roimh dó a bheith ina mhangaire drugaí, bhí Fleming ina stiúrthóir scannán in Hollywood. Thug Fleming 50 fial céataimín do chúntóir pearsanta Perry, fear darb ainm Kenneth Iwamasa. Thugadh Iwamasa instealltaí céataimín do Perry gach lá – thug sé 27 instealladh dó sna cúig lá suas go bás Perry, agus 3 instealladh dó ar lá a bhás. Ní raibh Iwamasa cáilithe instealltaí céataimín a thabhairt do Perry, ach thaispeáin Placensia dó conas é a dhéanamh.

Cúisíodh an cúigear (Plasencia, Chavez, Sangha, Fleming agus Iwamasa) as coireanna éagsúla ag baint le dáileadh céataimín agus le bás Perry. Phléadáil Plasencia agus Sangha neamhchiontach, ach phléadaíl Chavez, Fleming agus Iwamasa ciontach.

Pianbhreitheanna?

Cad atá i ndán don chúigear, maidir le pianbhreitheanna? I gcás iadsan a phléadáil ciontach, ghearrfadh téarma príosúin suas go 10 mbliain ar Chavez, suas go 15 bliain ar Iwamasa agus suas go 25 bliain ar Fleming. I gcás Sangha agus Plasencia, má chiontaítear iad as gach cúiseamh ina n-aghaidh, is dóichí ná a mhalairt go gcaithfidh an bheirt acu a saol i bpríosún.

Conclúid

Druga andúile is é céataimín, a úsáidtear mar ainéistéiseach agus mar theiripe le haghaidh dúlagar. Is substaint rialaithe é agus druga neamhdhleathach. Fuair Perry é mar theiripe ar dtús, ach ansin d’éirigh sé tugtha do chéataimín. Ba rogha uafásach é druga andúile mar seo a thabhairt d’andúileach, agus bhí a fhios ag gach duine gurb andúileach é Perry. Ní ba mheasa ná sin, in ionad cabhair a thabhairt dó, bhain a dhochtúir, a chara agus a chúntóir pearsanta buntáiste as a ghalar, agus mharaigh siad é faoi dheireadh. Tá súil agam go gcaithfidh gach duine den chúigear coirpeach sin tamall fada i bpríosúin as a gcoireanna uafásacha. B’fhéidir go gcuirfidh sé sin teachtaireacht shoiléir in iúl do choirpigh eile ag smaoineamh ar rud mar sin a dhéanamh.

.

.

.

Seoid Chríonnachta!

Seoid Chríonnachta!

le | 2024/08/21 | Cúrsaí Reatha, Pearsanta, Tuairim

Seoid Chríonnachta!

 

“Seo é an rud a dtugann siad an samhradh air, Dia idir sinn agus an t-olc!”

Chas mé agus cé a bhí ann ná Séimí an Droichid, agus cuma an fhrancaigh bháite ar an gcréatúr bocht. Ar an dea-uair, bhí scáth fearthainne gailf oscailte agam agus neart spáis do bheirt faoi.

“Tar isteach liom faoi mo scáth fearthainne!” arsa mise, mar bhí trua agam dó.

“Sin tairiscint nach féidir diúltú di, agus táim an-bhuíoch díot as!” D’fhreagair Séimí agus é go sábháilte cheana féin, ar foscadh ó chith trom.

“Bhuel, tugaimis ár n-aghaidh ar Meubles le haghaidh lóin, mar sin! Mise a seasfaidh é seo!” Bhíomar taobh amuigh de Woodies agus ag dul sa treo sin, ar aon nós.

“Is buí le bocht an beagán, mar a déarfá!” arsa Séimí. “Ar aghaidh linn!”

Nuair a bhíomar inár suí cois in aice na fuinneoige, agus anraith agus arán donn á n-ithe againn, chuir mé an cheist ar Séimí a bhí ag dó na geirbe agam le déanaí.

“A Shéimí, ceapaim go bhfuilimid i ré mhíshocair faoi láthair. Cé gurb í taidhleoireacht an tslí is fearr chun a dheimhniú go mbeidh síocháin ann, tá easpa de le feiceáil fud fad an domhain. Ach is é méadú an inimirce atá ag imirt an tionchar is mó ar an domhan thiar. Uair amháin, bhí na struis ag baint leis an inimirce le feiceáil ach amháin i Meiriceá. Níor thuigeamar i gceart cad a bhí ar siúl ann go dtí gur tharla an rud céanna anseo freisin, agus d’fhoghlaimíomar na castachtaí ag baint leis an inimirce tapa go leor ansin. Ach anois, tá cúrsaí tar éis dul in olcas in Éirinn agus an foréigean ag éirí níos measa. Phléasc círéibeacha i mBaile Átha Cliatha an bhliain seo caite, tar éis ráflaí ar líne faoi ionsaí ar leanaí i lár na cathrach. Agus bhí círéibeacha i Sasana le déanaí freisin. Bhí ionadh ar dhaoine ar fud na Breataine nuair a maraíodh triúr cailíní idir 6 agus 9, in ionsaí scian, ar an 29 Iúil i Southport, baile cois farraige ó thuaidh de Learpholl. Scaip ráflaí bréagacha go tapa ar na meáin shóisialta gur iarrthóir tearmainn, nó inimirceach Moslamach an duine a bhí faoi amhras. Thosaigh na círéibeacha frithinimircigh i Southport, agus ansin bhris círéibeacha eile amach ar fud Shasana, ó Plymouth ar an gcósta theas go Sunderland san Oirthuaisceart. Tharla círéibeacha freisin i mBéal Feirste, Tuaisceart Éireann.

A Shéimí, cá háit sa diabhal a bhfuil muid ag dul?” Bhí m’anáil i mbarr mo ghoib liom, agus chomh maith leis sin bhí mé stiúgtha leis an ocras. Bhí Séimí ag ithe cheana féin agus rinne mise aithris air gan mhoill.

“A Mhicilín, mo chara dílis, cad faoi cháiréis an chaidrimh shóisialta? Tá mé maith go leor, go raibh maith agat, agus tá súil agam go bhfuil gach rud i gceart leatsa, freisin?” Rinne sé meangadh rógánta, agus thuig mé ar an toirt go raibh mé drochbhéasach le Séimí.

“Gabh mo leithscéal, a Shéimí, as mo bhéalastánacht – ní rabhas ag smaoineamh ar chor ar bith. Agus táimid go maith freisin, agus chomh gnóthach anois agus a bhíomar roimh dúinn éirí as ár bpoist. Bhí mé ag lorg faoisimh, b’fhéidir, nó athdhearbhaithe uait go n-oibreoidh cúrsaí amach sa tír seo agus ar fud an domhain agus sin an fáth ar thosaigh mé ag bladráil.”

“A Mhichíl, tuigim cad atá á rá agat, agus go bhfuil tú buartha go bhfuil cúrsaí ina chorraíl ar fud an domhain, inár dtír féin san áireamh. Imríonn an iomarca drochnuachta tionchar diúltach orainn go léir. Cuireann amanna mar seo seanfhocal Béarla i gcuimhne dom, a théann mar seo as Gaeilge: ‘Bíodh suaimhneas agam glacadh le rudaí nach féidir liom a athrú, misneach agam athruithe a dhéanamh nuair is féidir, agus ciall agam faoin difríocht eatarthu.’ Bíonn deis againn mar thír seasamh docht a ghlacadh maidir le tíortha agus daoine ag déanamh ainghníomhartha. Is féidir linn ár dtuairimí a chur in iúl d’ár dTeachta Dálaí. Bíonn deis againn ár mhíshástacht a léiriú ar an tsráid freisin, mar bíonn léirsithe eagraithe go minic chun brú a chur ar an rialtas dul i ngleic le cúrsaí tábhachta. Agus tá dualgas orainn mar shaoránaigh ár vótaí a úsáid go ciallmhar, agus ár dtacaíocht a thabhairt do dhaoine agus páirtithe nach bhfuil fuath mar chuid lárnach dá léargas polaitiúil acu. A Mhichíl, bíonn daoine buartha go háirithe nuair atá rudaí uafásacha ag tarlú nach bhfuil neart acu orthu. Ach bíonn tú in ann rudaí a dhéanamh an chuid is mó den am. Cé gur rudaí beaga iad go minic, imríonn siad tionchar dearfach sa treo ceart. Is é mo mholadh do gach saoránach ná seanfhocal eile – ‘ní briathra a dhearbhaíonn ach gníomh’. Is láidre gníomh beag amháin ná na mílte focal. Níl a fhios agam an dtabharfadh sé sin aon fhaoiseamh nó athdhearbhú duit, ach sin é mo chur chuige faoi chúrsaí mar sin!” Leis sin, chríochnaigh Séimí a bheith le nithe aige agus sméid sé a cheann go críonna. Bhí mé féin tar éis mo bhéile a chríochnú, agus ag sú gach focal isteach a bhí le rá ag mo chara dílis.

“A Shéimí, rinne tú arís é! Tá an ceart agat. Thionóil an grúpa ‘Stand up to Racism’ níos nó ná 50 slógadh sa Bhreatain Mhór agus sa Tuaisceart. Bhailigh timpeall 15,000 i mBéal Feirste, ag canadh na bhfocal: ‘nuair atá imircigh faoi ionsaí, cad a dhéanaimid? Seasaimid an fód!’ Bíonn slógaí frithchiníochais in Éirinn freisin go minic, agus bhí slógadh mór i mBaile Átha Cliath an bhliain seo caite. Cuireann ár gcomhrá cúpla seanfhocal eile i gcuimhne dom, ráite ag Teddy Roosevelt ‘Ag uair na cinniúna, is fearr an rud ceart a dhéanamh, agus is measa tada a dhéanamh.’ Agus ‘Déan pé rud is féidir atá ar d’acmhainn, san áit ina bhfuil tú.’

“Bhuel, táimid ar chiomhintinn mar sin. Agus cheangail tú gach rud le chéile le ráitis Uachtaráin Teddy Roosevelt. Crann taca a bhí ann do dhaoine faoi mhíbhuntáiste nuair a tharla an Spealadh Mór sna Stáit Aontaithe. An-chomhairle uaidh, gan dabht! Bhuel, níl sé ag stealladh báistí níos mó – tá mé chun bualadh le cara eile ag ‘Costa’ anois. Deas bualadh leat, agus feicfidh mé ar ball arís tú gan dabht.”

“Beidh mé ag súil go mór leis!’ arsa mise, ach bhí Séimí leath bhealaigh síos an staighre cheana féin.

.

.

.

.

Cuairt ar Bhaile Átha Cliath!

Cuairt ar Bhaile Átha Cliath!

le | 2024/08/14 | Pearsanta

Cuairt ar Bhaile Átha Cliath!

Níor chaith mé mórán ama i mBaile Átha Cliath (BAC) le blianta fada anuas. Chaith mo bhean chéile níos mó ama ann – is as BAC í ó dhúchas – ag tabhairt cuairteanna ar a gaolta atá cónaí orthu ann. Bhí cónaí orm féin i mBAC le níos mó ná fiche bliain in iomlán. Sin an áit ar chas mé le mo bhean chéile den chéad uair. Sin an áit a d’fhreastalaínn ar an Ollscoil. Sin an áit inar thosaigh mé ag obair den chéad uair, tar éis dom post a fháil ag Córas Iompar Éireann (CIE). D‘fhás mé suas agus rinne mé mo chomhairle féin i mBAC. I mbeagán focal, sin an áit inar chaith mé m’óige – go míchiallmhar uaireanta. Is cuid thábhachtach de mo stair í BAC, gan dabht ar bith. Mar sin, bhí sé thar am dom cúpla lá a chaitheamh sa phríomhchathair ársa seo chun ómós a léiriú di agus muid a chur in iúl dá chéile arís.

First Impressions

Fuaireamar seomra dúinn féin in óstán “Herbert Park Hotel” i nDroichead na Dothra (Ballsbridge) le haghaidh trí oíche. Tá an t-óstán lonnaithe in aice le Páirc Hoirbeaird, páirc iontach idir Droichead na Dothra agus Domhnach Broc. Tá cónaí ar dheirfiúr Shinéid in aici leis an bpáirc agus tugann sí a dhá madra amach ag siúl ann cúpla uair gach lá. Thiomáineamar ó Charraig Seabhac i gcontae Chill Chainnigh suas go BAC agus sheiceálamar isteach san óstán. Ansin, thiomáin mé go dtí an Port Thuaidh i lár na cathrach chun an carr a bhí ar cíos againn a thabhairt ar ais. Thug mé faoi deara na hathruithe móra ar Ché an Phoirt Thuaidh, agus comhlachtaí idirnáisiúnta, óstáin agus bialanna lonnaithe ann anois, nach raibh ann uair amháin. Tá an geilleagar faoi bhláth i lár na cathrach, ní amháin ar Ché an Phoirt Thuaidh ach in áiteanna éagsúla eile, freisin. Chonaic mé na crainn tógála agus mé sa tacsaí ag dul go dtí an t-óstán. Gan dabht, ba é mo chéad imprisean don chathair ná cathair rachmasach agus faoi bhláth. Tá a fhios agam go bhfuil fadhbanna móra ann freisin. Mar shampla, chonaic mé na bacainní síos agus aníos dhá thaobh na Canálach Móire – ní bealach buan í sin an easpa tithíochta a réiteach!

Coláiste na Tríonóide

Bhí bricfeasta iontach blasta againn ag an óstán, agus siúlóid i bPáirc Hoirbeaird. Ansin, fuaireamar bus go lár na cathrach, agus mar go rabhamar gar do Choláiste na Tríonóide, chuamar isteach ann agus chláraíomar do thuras na hOllscoile agus cuairt ar an Leabhar Ceanannais. Bhí iarmhac léinn againn mar threoraí – fear darb ainm Finn. Bhí stíl réidh aige agus muid ag súil tríd an champas, ag éisteacht le stair an Choláiste ársa seo. Bunaíodh an Coláiste sa bhliain 1592 faoi ordú na Banríona Eilís 1, mar ollscoil do Chinsealacht Phrotastúnach na tíre. Tógadh an foirgneamh brící dearga darb ainm Rubrics sa 17ú haois, agus is é sin an foirgneamh is sine ar an gcampas. Tá clogtheach (Campanile) i lár cearnóige an Coláiste, agus is foirgneamh íocónach é sin. Tá scafall timpeall an fhoirgnimh faoi láthair agus obair chothabhála ar siúl ann. Bhí stair agus scéalta go leor ag Finn, ach níl spás agam iad a insint anseo – caithfidh tú dul ar an turas chun iad a nochtadh!

An tSean-Leabharlann agus Leabhar Cheanannais

Is é an Seomra Fada príomh-sheomra na Sean-Leabharlainne (tógadh é idir 1712 agus 1732), le 200,000 de na leabhair is sine ann. Ardaíodh an díon sa bhliain 1860 le go bhféadfaí níos mó spáis a fháil. Bhí dealbh soilsithe den Domhan ar taispeáint ann, darb ainm Gaia agus bhí sé go hiontach a fheiceáil ar crochadh suas san aer.

Tá an Leabhar Ceanannais ar taispeántas sa tSean-Leabharlann ó lár an 19ú haois agus meallann sé os cionn 500,000 cuairteoir gach bliain. Tá an leabhar oscailte chun dhá leathanach den script a thaispeáint. Chonaiceamar leathanaigh le liosta ainmneacha ann – saghas ginealais. B’íontach an radharc é – leabhar a scríobhadh timpeall 800 A.D.

Mholfainn an turas seo do aon duine ar mhaith leis nó léi léargas ginearálta a fháil faoi Choláiste na Tríonóide, agus chun an Leabhar Cheanannais a fheiceáil.

Ard-Mhúsaem na hÉireann

An lá dár gcionn, agus an lá deireanach dúinn i mBAC, thugamar cuairt ar Ard-Mhúsaem na hÉireann. Bhí Sinéad ann go leor uaireanta cheana, mar is seandálaí í. Ach ceapaim, agus náire orm faoi, gurbh é seo mo chéad chuairt ar an Ard-Mhúsaem. Bhuel, is minic a bheireas an mhoill an barr léi, agus bhí sé sin fíor domsa, gan dabht ar bith. Chaitheamar dhá uair ann, agus ní raibh leath a bhí ar taispeáint feicthe againn. Beidh mé ar ais chun níos mó a fheiceáil agus a fhoghlaim. Is institiúid den chéad scoth é, gan dabht ar bith. Chonaiceamar go leor déantáin réamhstairiúil ón gCré-Umhaois – tagann an bailiúchán d’órshaothar na réamhstaire sin ó réimse de dhátaí idir 2200 BC agus 500 BC. Bhí an taispeántas Ríoghacht agus Íobairt an-suimiúil freisin – toradh thaisí Thionscadal Taighde ar Chorpáin Phortaigh Ard-Mhúsaem na hÉireann, a bunaíodh in 2003 i ndiaidh dóibh dhá chorpán ón Iarannaois a fháil i bportaigh i gCruachán, Co. Uíbh Fhailí agus i gCluain Uí Chaomháin, Co. na Mí. Dátaíodh na hiarsmaí don tréimhse idir thart ar 400 BC agus 200 BC agus bhí siad caomhnaithe go han-mhaith ar fad. Bhí sé fíorspéisiúil iarsmaí chomh sean sin a fheiceáil, agus tú in ann corp an duine a fheiceáil ón tréimhse sin. Tá sé saor in aisce cuairt a thabhairt ar an Ard-Mhúsaem – sin tairiscint nach féidir diúltú di!

.

.

.

.

Cúrsa san Aistriúchán!

Cúrsa san Aistriúchán!

le | 2024/08/07 | Cúrsaí Teanga, Pearsanta

Cúrsa san Aistriúchán!

 

Chaith mo bhean chéile Sinéad agus mé féin seachtain i nGaeltacht Dhún na nGall le déanaí agus bhí am iontach ag an mbeirt againn. D’fhreastalaíomar ar chúrsaí eagraithe ag Oideas Gael i nGleann Cholm Cille – Sinéad ag cúrsa a raibh an bhéim ar Ghaeilge labhartha agus mise ar chúrsa san aistriúchán. Thaitin an cúrsa ar fhreastal Sinéad air go mór léi, agus chuir sí feabhas ar a cuid Gaeilge labhartha. Ní dhearna mé cúrsa san aistriúchán riamh cheana, agus mar sin ní raibh cliú agam cad leis a raibh mé ag siúl.

Baineadh croitheadh asam

Cheap mé go raibh na bunscileanna aistriúcháin agam cheana féin agus go gcuirfinn snas orthu sa rang seo. Baineadh croitheadh asam gan mhoill. Ar dtús, d’iarr an múinteoir orainn frásaí nó abairtí as Béarla a aistriú go Gaeilge. Rinne mé mar a d’iarr sé agus ansin díreach thosaigh na fadhbanna. Mar shampla, bhí orainn ‘Mixed Doubles’ (sa leadóg) a aistriú go Gaeilge. Chuaigh mé isteach i Foclóir.ie agus is é an t-aistriúchán a fuair mé ná ‘cluiche dúbailte measctha’. Bhí an t-aistriúchán céanna sin againn go léir (cúigear dúinn) sa rang. Cheapamar go mbogfaimis ar aghaidh gan mhoill go dtí an chéad fhrása eile. Cúpla uair a chloig níos déanaí bhíomar fós ag comhrá faoin aistriúchán sin. Máistir-rang a bhí á mhúineadh ag an Dochtúir Micheál Ó Duibh dúinn – níl aon dabht faoi sin. D’úsáid Mícheál an sampla seo agus cúpla ceann eile freisin, chun na deacrachtaí ag baint le haistriúchán a chur in iúl dúinn. Cad a tharla le linn an ama a bhíomar ag plé maidir le ‘Mixed Doubles’?

Máistir-rang

Bíonn muinín againn as na foclóirí a úsáidimid san aistriúchán. Ní rud maith é sin i gcónaí, agus is fiú smaoineamh ar dtús faoi cad atá taobh thiar den leagan Béarla. Is fiú freisin a shamhlú go bhfuil tú ag míniú an Béarla as Gaeilge do dhuine nach bhfuil Béarla acu. Chomh maith leis sin, ní gá don fhoclóir cloí leis an gCaighdeán oifigiúil. B’fhéidir nach cuma leat, ach tá cásanna ina bhfuil sé riachtanach duit cloí leis an gCaighdeán oifigiúil chun téarmaí do chonartha a chomhlíonadh. Faoi dheireadh, bíonn roghanna agat an t-am go léir agus tú ag déanamh aistriúchán.

Thug Micheál tríd an bpróiseas muid, céim ar chéim. Mar réamhrá, dúirt sé go raibh níos mó ná slí amháin aistriúchán a dhéanamh, agus go dtaispeánfadh sé dúinn a shlí féin. Seo leanas a phróiseas.

Roimh ‘mixed doubles’ a aistriú, cad faoi ‘doubles’? Mholamar ‘dúbailte’ dó. Is féidir dúbailte a úsáid a dúirt sé, ach an bhfuil slí níos fearr chun é a aistriú go Gaeilge? Nach gceapfá nach bhfuil ach beirt ag imirt leis an bhfocal ‘dúbailte’? An bhfuil sé ceart dúbailte a úsáid ag déanamh tagartha do dhaoine? Ní raibh na freagraí againn. Mhol sé ‘cluiche beirteanna’ mar aistriú ‘doubles’, agus ‘cluiche beirteanna na bhfear’, ‘cluiche beirteanna na mban’ agus ‘cluiche beirteanna measctha’ mar aistriúcháin do ‘men’s doubles’, ‘women’s doubles’ agus ‘mixed doubles’. Caithfidh mé a rá go bhfuil na haistriúcháin sin i bhfad níos fearr, i mo thuairim, ná a bhfuil san fhoclóir. Rinne Micheál aistriúcháin ar mhínithe na frásaí, in ionad lomaistriúcháin na bhfocal féin. Ardaíonn an cur chuige sin caighdeán an aistriúcháin go suntasach. Sin ach sampla amháin, ach tugann sé blas duit faoi cad atá i gceist nuair a dhéanann tú aistriúchán.

Uaireanta, bíonn frása nach bhfuil sé soiléir conas é a aistriú, agus caithfidh tú na roghanna a lua agus ansin machnamh a dhéanamh chun an ceann is cirte a phiocadh. Mar shampla: ‘Irish Music Month 2024’. Is féidir na haistriúcháin seo a chur air: ‘Mí Cheol na nÉireannach 2024’, ‘Mí Cheol na hÉireann 2024’, ‘Mí Cheol Éireannach 2024’, agus ‘Mí Ceoil Éireannaigh 2024’. Is í an fhadhb is mó ag baint leis sin ná go bhfuil an leagan Béarla débhríoch. Mar shampla, is féidir ‘Irish’ a úsáid ag déanamh tagairt do dhuine as Éirinn nó do rud éigin as Éirinn. Agus is féidir ‘‘Irish Music’ month’, nó ‘Irish ‘Music month’’ a bheith i gceist agus ní mar an gcéanna iad. As Gaeilge, bíonn aistriúchán difriúil ag baint le gach míniú sin. Cheapamar go raibh ‘Mí Cheol na hÉireann 2024’ ar an aistriúchán is fearr agus an rud a bhí i gceist sa bhunleagan Béarla.

Cleachtadh a dhéanann máistreacht

Bhí go leor cleachtaí le déanamh againn sa rang, agus chaitheamar an chuid is mó den am i mbun ceird an aistriúcháin. Bhí gach saghas pasáiste le haistriú againn, ó mhíreanna oifigiúla ó cháipéisí an rialtais go hóráidí neamhfhoirmiúla polaiteoirí, ó chomharthaí bóthair go sleachta as úrscéalta. Roinneamar thart ár n-iarrachtaí go dtí na scoláirí eile sa rang, agus scríobh siad moltaí orthu. Sa tslí sin, fuaireamar aiseolas an-úsáideach agus bhíomar ag foghlaim agus ag feabhsú ár scileanna an t-am go léir.

Tar éis sin, dúirt Micheál go bhfuil sé an-deacair ráitis cháiliúla a aistriú. Thug sé ceann deacair dúinn, scríofa ag George Bernard Shaw: ‘Dancing is a perpendicular expression of a horizontal desire’. Cheap mé faoi, agus thug mé cúpla rud faoi deara. Ar an gcéad dul síos, oibríonn na focail ‘perpendicular’ agus ‘horizontal’ go maith as Béarla, ach bheadh sé sách crochta iad a aistriú go díreach go Gaeilge. Ar an dara dul síos, is leath-thagairt gnéis atá i gceist agus ní bheadh sé ceart an míniú a aistriú go díreach, mar caillfear an leath-thagairt ansin atá lárnach don ráiteas. Ansin, tháinig sé chugam, agus rinne mé m’aistriúchán is fearr sa chúrsa agus b’fhéidir riamh: ‘Scaoileann fonn fonn’. Níl ach trí fhocal ann, ach cuireann siad in iúl bunbhrí ráiteas Shaw. In ionad patrúin gheoiméadracha a úsáid, d’úsáid mé imeartas focal. Ciallaíonn fonn port nó tiúin, ach ciallaíonn sé mian nó dúil freisin. Bheifeá in ann ‘Scaoileann port dúil’ a bhaint amach mar mhíniú an frása ‘Scaoileann fonn fonn’. Bhí mé cinnte leis an aistriúchán sin go raibh an t-uafás foghlamtha agam sa rang iontach seo, agus go bhfuil mé i bhfad Éireann níos muiníní anois chun dul i ngleic le gach saghas aistriúcháin as seo amach!

.

.

.

.

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

le | 2024/07/31 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

Fiú cúpla lá ó shin, ní raibh cuma mhaith ar chúrsaí i Stáit Aontaithe Mheiriceá (SAM), más Daonlathaí thú. Roimh an díospóireacht idir Trump agus Biden ar an 27 Meitheamh, bhí Biden chun deiridh sna pobalbhreitheanna píosa maith. Bhain an díospóireacht sin stangadh asam, agus mé ag féachaint ar Biden ag streachailt i ngach slí. Bhí sé ríshoiléir domsa nach raibh sé in ann smacht a choimeád ar a smaointe ar chor ar bith, agus raiméis á rá aige níos mó ná cúpla uair. Is cúis náire é chomh huafásach agus a bhí an díospóireacht, agus na hiarrthóirí ag argóint faoi cé is fearr ag imirt gailf, nuair atá gach saghas faidhbe le réiteach sa tír agus ar domhan. Tar éis an drochthaispeántais sin, chuaigh cúrsaí in olcas do Biden ó thaobh na bpobalbhreitheanna de. Tháinig maolú ar a thacaíocht fiú ina pháirtí féin, agus thosaigh Daonlathaithe mór le rá ag rá go raibh sé in am do Biden machnamh a dhéanamh an mbeadh sé ceart dó leanúint ar aghaidh lena iarracht ar an uachtaránacht. Mhéadaigh an liosta daoine sin lá i ndiaidh lae. Ar dtús, níor éist Biden leo, ag rá gur le Dia amháin a n-éistfeadh sé.

Iarraidh Mharfach

Ansin tugadh iarraidh mharfach ar Trump ag slógadh polaitiúil. Rinne piléar gránú ar chluas Trump, roimh mharú an fheallmharfóra teipthe ag naoscaire de chuid na rúnseirbhíse. Thapaigh Trump an deis sin gan mhoill agus go hinstinneach. D’éirigh Trump ina sheasamh arís, suaite gan a bheith buailte, sruth fola ar a aghaidh, a dhorn san aer, bratach SAM ag foluain taobh thiar de. Tharraing grianghrafadóir pictiúr chumhachtach an uafáis, agus leis sin bronnadh stádas an laoich, stádas diaganta ar Trump. Thug eispéireas a neasbháis fuinneamh athnuaite d’fheachtas Trump – ag daingniú dearcadh an phobail gur íospartach na nDaonlathaithe é. Deirtear gur ionann pictiúr agus míle focal, agus is luachmhaire an pictiúr íocónach sin ná na céadta milliún dollar i bhfógraí feachtais. Ar dtús, ceapadh go mbainfeadh an nuacht sin aird an phobail de dheacrachtaí Biden. Ach lean agus mhéadaigh na gearáin ghlóracha ag impí ar Biden éirí as a iarratas ar an uachtaránacht. Ansin, tháinig COVID ar Biden, agus bhí air féinleithlisiú sa bhaile.

Athrú Meoin

Cé go raibh sé tinn, lean an brú ar Biden agus bhí sé i dteagmháil le daoine sa pháirtí a raibh meas mór aige orthu chun cúrsaí a phlé faoina chás. Bhí níos mó ama aige cúrsaí a phlé lena theaghlach féin freisin. Cibé ar siocair leis, chaith Biden isteach an tuáille ar an 21 Iúil, agus mhol sé Leasuachtarán Kamala Harris chun a áit a líonadh. Ba rud an-deacair do Biden éirí as mar sin, ach rinne sé é ar mhaithe a pháirtí agus ar mhaithe na tíre – agus ní ar a leas féin. Nach mór an chodarsnacht idir Biden agus Trump. D’éirigh Biden as a iarratas ar an uachtaránacht nuair nár ghá dó. Rinne Trump gach iarracht fanacht mar uachtarán nuair a bhí an toghchán uachtaránachta caillte aige. Sin an difríocht idir daonlathaí agus uathlathaí.

Kamala Harris

Thug formhór na nDaonlathaithe a dtacaíocht do Harris gan mhoill. Níor chuir aon Daonlathaí eile a (h)ainm sa rith, ach oiread. Bhí go leor síntiúis á dtabhairt d’fheachtais Harris tar éis do Biden tarraingt amach. Is dócha gur bhailigh feachtas Harris níos mó airgid i dtréimhse 24 uair ná aon iarrthóir eile i stair SAM – timpeall 100 milliún dollar! Mar sin, tá sé soiléir go bhfuil tacaíocht an phobail aici. Tá tacaíocht formhór na dtoscairí (2,688 as beagnach 4,000 agus é seo á scríobh) sa pháirtí faighte aici freisin. agus roghnaíonn siadsan cé sa pháirtí a sheasfaidh don uachtaránacht. Mar sin, tá sé beagnach cinnte go roghnóidh na Daonlathaithe Harris chun seasamh don uachtaránacht in aghaidh Trump.

An bhfuil SAM réidh?


Dá mbeadh an bua ag Harris, bheadh ​​sí ar an gcéad bhean, ar an gcéad bhean de Dhath agus ar an gcéad duine de bhunadh na hÁise Theas mar uachtarán SAM. Tá go leor daoine ar an eite dheas sna Stáit Aontaithe atá thar a bheith coimeádach agus a mbeadh deacrachtaí acu le hathruithe mar sin. Ar an lámh eile, tá go leor daoine ar an eite chlé ag iarraidh athruithe mar sin ar a laghad. Tá muintir SAM deighilte go hiomlán ó thaobh na polaitíochta de, agus feictear an deighilt sin go soiléir agus go pearsanta ina roghanna uachtaránachta – Trump agus Harris. Tá Trump agus Harris gob ar ghob sna pobalbhreitheanna faoi láthair. Níl a comhiarrthóir leasuachtaránachta ainmnithe ag Harris fós, agus d’fhéadfadh an cinneadh sin tionchar mór a imirt ar thorthaí an toghcháin. Tá pleananna na bPoblachtach ina gcíor thuathail le tarraingt amach Biden, agus tógfaidh sé tamaill dóibh straitéis nua a chumadh. Mar sin, ní féidir an toradh a thuar ar bhealach ar bith cinnte fós. Ach is féidir é seo a rá go cinnte– beidh seans i bhfad níos fearr anois ag na Daonlathaithe go leor buanna a bhaint amach ag gach leibhéal – Teach na nIonadaithe, an Seanad agus an Uachtaránacht – ná nuair a bhí Biden ag seasamh don uachtaránacht. A bhuí le neamhleithleasachas Biden, seans go mbogfaimid ar aghaidh mar dhaonlathas i Meiriceá, agus bua againn ar an uathlathas go ceann píosa eile!.

gaGaeilge
gaGaeilge en_USEnglish