Cé go bhfuil roinnt dóibh briste suas ag na póilíní, tá go leor suíomhanna campála lonnaithe ar thailte ollscoileanna ar fud an domhain go fóill, mar bheart dlúthpháirtíochta le muintir Gaza, agus chun agóid shíochánta a dhéanamh in aghaidh an tsléachta gan trua gan taise atá á dhéanamh ag Fórsaí Cosanta Iosrael (IDF) ar mhuintir Gaza. Meastar go bhfuil, ar a laghad, 35,000 duine básaithe agus 78,000 gortaithe de bharr na troda uafásaí seo. Thosaigh an cogadh le hionsaithe sceimhlitheoireachta gan choinne ón ngrúpa sceimhlitheoireachta Hamas ar an 7 Deireadh Fómhair, 2023. Maraíodh timpeall 1,200 duine agus fuadaíodh 250 duine san ionsaí sin. Gheall rialtas Iosrael deireadh a chur le Hamas dá bhrí sin. Thosaigh Iosrael ionsaí talún sa Stráice Gaza ar an 27 Deireadh Fómhair, 2023, agus níl siad críochnaithe fós. Ar an drochuair, is iad sibhialtaigh Gaza is mó atá buailte leis an gcogadh. Níl mórán foirgneamh fágtha ina seasamh sa stráice, agus tá ganntanas bia ann anois. Níl a dóthain bia nó uisce glan ag níos mó ná milliún duine, nó leath an daonra sa Stráice. Is tubaiste mhór é sin mar atá sé, agus tá tubaiste níos nó ag bagairt ar mhuintir Gaza – go háirithe má dhéanann an IDF tréanionsaí ar chathair Rafah, ina bhfuil níos mó ná 1.5 milliún duine ann anois, an chuid is mó dóibh teifigh ó áiteanna eile i nGaza.

Tacaíocht gan choinníoll

Chuir ionsaí Hamas uafás ar thíortha ar fud an domhain, agus thuig gach tír go mbeadh freagra láidir ó Iosrael. Sheas na Stáit Aontaithe agus an tAontas Eorpach go daingean le hIosrael agus thuigeadar go raibh ceart ag Iosrael a thír a chosaint agus frithionsaí a dhéanamh ar Hamas agus iad a chloí. Thuig siad freisin gur cheart go mbeadh an pionós ag teacht leis an gcoir, agus go raibh dualgas idirnáisiúnta ar Iosrael marú sibhialtach neamhchiontach a sheachaint. Ach rinne an IDF ionsaí i ndiaidh ionsaithe gan idirdhealú, agus ar an meán, faigheann leanbh bás in Gaza gach deich nóiméad. Níl sé seo inghlactha agus gach seans go bhfuil Iosrael ag briseadh an dlí idirnáisiúnta. Ach in ainneoin gach rud, tá na Stáit Aontaithe agus an tAontas Eorpach rómhall a seasamh a bhogadh agus a dtacaíocht a tharraingt siar go dtí go gcomhlíonann Iosrael a dualgais idirnáisiúnta. Tá na Stáit Aontaithe ag soláthar arm ionsaitheach d’Iosrael fós, nuair is rímhaith atá a fhios acu cad a dhéanfar leo. Ní thagann an cur chuige sin go maith le dearcadh formhór an phobail san iarthar.

Agóid Phoiblí

Nuair a tharlaíonn difríocht shuntasach idir polasaithe an rialtais agus dearcadh a phobail, léiríonn an pobal a mhíshásamh agus go minic téann siad ar na sráideanna ag agóidíocht agus eagraíonn siad mórshiúlta agóide. Tá sé fíor anois maidir le Gaza, agus bíonn mórshiúlta agóide ar siúl in Éirinn, sna Stáit Aontaithe agus i go leor tíortha eile, ag éileamh stad don ár uafásach atá ar siúl ann.

Tá gluaiseacht agóide ag teacht chun cinn in ollscoileanna ar fud an domhain freisin, agus campaí bunaithe ag mic léinn ar thailte a n-ollscoileanna. Bhí na mic léinn in Ollscoil Columbia i measc na gcéad daoine a bhunaigh campaí, agus scaip an ghluaiseacht sin go campais ar fud na tíre, ó California go Ohio go Georgia. Ansin, scaip sé ar fud an domhain, go hollscoileanna in Éirinn san áireamh agus i gColáiste na Trinóide go háirithe. Tá liosta éileamh eisithe ag na mic léinn, ag iarraidh go n-eiseodh a n-ollscoileanna ráiteas ag cáineadh Iosrael agus go stopfaidís ag déileáil le comhlachtaí Iosraelach, agus go háirithe na comhlachtaí a bhfuil baint acu le sárú ar chearta an duine in aghaidh na bPalaistíneach. Ar champas Columbia, ghlac na mic léinn seilbh ar fhoirgneamh na hollscoile (Halla Hamilton). Dá bhrí sin chuir uachtarán na hollscoile glaoch ar na póilíní. Tháinig siad isteach ar an gcampas agus dhún siad síos an campa agus ghabh siad níos mó ná 300 duine. Gabhadh 2200 duine in iomlán ar fud na tíre ar champais ollscoileanna. Tá cúpla ollscoil sna Stáit Aontaithe – Ollscoil Brown, Ollscoil Northwestern, Ollscoil Rutgers, Ollscoil Minnesota, UCLA agus Ollscoil California i Riverside san áireamh, ag rá go dtógfaidís céimeanna maidir le dífheistiú a dhéanamh.

Léaró Dóchais

Cuireadh suas os cionn 40 puball ar champas Choláiste na Trinóide ar an 3 Bealtaine, agus dá bhrí sin, eagraíodh cruinniú idir an ollscoil agus an lucht agóide ar an 6 Bealtaine. Ghéill an ollscoil do roinnt éileamh á rá go gcuirfear stad le hinfheistíocht i dtrí chomhlachtaí Iosraelacha atá ar an liosta atá ag Comhairle na Náisiún Aontaithe um Chearta an Duine de chomhlachtaí a bhfuil baint acu le lonnaíochtaí mídhleathacha Iosrael. Gheall an ollscoil freisin tascfhórsa a bhunú chun iniúchadh a dhéanamh maidir le hinstitiúidí Iosraelacha, agus chun ocht scoláireacht a chur ar fáil do scoláirí i nGaza. Cé nár ghéill an ollscoil le gach éileamh an lucht agóide, agus cé nár stad an lucht agóide lena feachtas, is dea-chomhartha é go bhfuil an dá pháirtí ag caint agus ag déanamh dul chun cinn le chéile. Agus an t-alt seo ag dul chun preasa, tá Uachtarán Biden díreach tar éis lasta mór buamaí a choinneáil siar ó Iosrael – 1,800 buama a bhfuil 2,000 punt meáchain iontu agus 1,700 buama a bhfuil 500 punt meáchain iontu. Sin céim sa treo ceart, agus seans maith go raibh tionchar nach beag ag na hagóidí síochánta, sna hollscoileanna san áireamh, ar chinneadh an Uachtaráin Biden. Más ea, léiríonn sé cé chomh cumhachtach is atá agóidí síochánta in aghaidh foréigin neamhshrianta!

.

.

Is comhtharlúint é go raibh colún agam le déanaí dar teideal ‘Saint gan Staonadh’, ag plé ar mhí-úsáid chumhachta i réimsí éagsúla – réimse na polaitíochta san áireamh. Léigh mé nuacht le déanaí a chuir idir iontas agus déistin orm – bhí ceannaire an DUP, Sir Jeffrey Donaldson, éirithe as a phost, agus é cúisithe as líomhaintí gnéis ‘stairiúla’. An chéad smaoineamh a bhí agam ná ‘dochreidte’! Ach ansin, tháinig ábhar mo cholún ar ais dom, agus ansin cheap mé go mb’fhéidir nach raibh sé chomh dochreidte sin tar éis an tsaoil. Tarlaíonn rudaí cosúil leis sin go minic sna Stáit Aontaithe, agus de ghnáth, tar éis do pholaiteoirí na cúisimh a shéanadh, faoi dheireadh ciontaítear iad den chuid is mó. Cé nach bhfuil cuma rómhaith ar chás Jeffrey Donaldson, fágaimis don chúirt obair amach an ciontach é. Beag beann ar sin, beidh ar pholaiteoirí sa Tuaisceart dul i ngleic le tírdhreach nua polaitíochta gan mhoill, agus b’fhéidir fís nua a chumadh sa phróiseas sin. Beidh cobhsaíocht pholaitíochta idir dhá cheann na meá, agus deacair go leor anois a thuaradh céard a tharlóidh. San idirlinn, cé hé Jeffrey Donaldson, agus cad iad na himpleachtaí ag baint le ceannaireacht nua an DUP?

Jeffrey Donaldson

I 1968, mar urlabhraí an bhinse tosaigh i Rialtas na Breataine, thug Enoch Powell óráid chonspóideach faoi ‘Aibhneacha Fola’, ag gríosú a lucht leanúna chun fuatha in aghaidh daoine de chine daite. De dheasca a óráide, tugadh bata is bóthar dó mar urlabhraí, ach d’fhan sé mar bhall den Pháirtí Coimeádach, nach raibh fáilte roimhe, go dtí 1974. I mí Dheireadh Fómhair 1974, fuair Powell dídean sa Pháirtí Aontachtach Uladh (UUP) agus na dílseoirí ag cur síos air mar fháidh agus ansin toghadh é mar MP sa Dún Theas. Dúirt Powell in óráid amháin go dteipeann gach gairmréim pholaitiúil sa deireadh – rud a bhí ar eolas go maith aige féin.

Maraíodh col ceathrar Jeffrey, Samuel Donaldson, i bpléasc de chuid an IRA i 1970, nuair a bhí sé ag obair don Chonstáblacht Ríoga Uladh (RUC). Spreag sé sin Jeffrey Donaldson chun saoil pholaitiúil.

Chuir Jeffrey Donaldson tús lena ghairmréim pholaitiúil féin timpeall 40 bliain ó shin mar ghníomhaire toghlaigh do Enoch Powell ó 1983 go 1985. I 1985, thosaigh sé ag obair mar chúntóir pearsanta d’iarcheannaire Pháirtí Aontachtach Uladh James Molyneaux.

I 1997, nuair a d‘éirigh an tUasal Molyneaux as a phost, d’éirigh le Jeffrey Donaldson suíochán i nGleann an Lagáin a ghlacadh. I 2003, i measc a fhreasúra in aghaidh Chomhaontú Aoine an Chéasta agus ceannaireacht David Trimble, d’fhág sé an UUP agus chláraigh sé leis an DUP in éineacht le hArlene Foster. Ceapadh é mar cheannaire an DUP i 2021, tar éis do Edwin Poots éirí as an bpost gan ach trí seachtaine aige sa ról.

Mar cheannaire an DUP, rinne Jeffrey Donaldson baghcat dhá bhliain ar institiúidí polaitiúla Thuaisceart Éireann i Stormont, mar agóid faoi shocruithe trádála iar-Brexit. Tar éis idirbheartaíochtaí fada, d’aontaigh an DUP filleadh ar Stormont i mí Feabhra, 2024, tar éis comhaontú nua a fháil agus sraith dearbhuithe maidir le seasamh bunreachtúil Thuaisceart Éireann laistigh den Riocht Aontaithe. Tharla na líomhaintí tromchúiseacha do Jeffrey Donaldson agus é i mbarr a réime. Maidir lena bhí le rá ag a mheantóir, Enoch Powell – go dteipeann gach gairmréim pholaitiúil sa deireadh – is cosúil go dtiocfaidh an tuar faoin tairngreacht i gcás Jeffrey Donaldson.

Cad a dhéanfar anois?

Nuair a tháinig na líomhaintí chun solais, chuir oifigigh pháirtí an DUP Jeffrey Donaldson ar fionraí ón bpáirtí agus ceapadh an leascheannaire Gavin Robinson d’aon ghuth mar cheannaire eatramhach. Is é an tUasal Robinson an MP do Bhéal Feirste Thoir agus rinneadh leascheannaire an DUP de i mí an Mheithimh 2023. Is iar-Ardmhéara Bhéal Feirste é agus toghadh don pharlaimint den chéad uair é in 2015. Tá a sheasamh polaitiúil beagnach mar an gcéanna le seasamh Jeffrey Donaldson, agus reáchtáil sé feachtas rathúil ceannaireachta dó i 2021.

Dar le Sinn Féin agus an DUP, níl aon riosca do chobhsaíocht pholaitíochta an Tuaiscirt. Cé nach gcreidim go bhfuil sé sin fíor, tuigim gurb é sin an rud is fearr dóibh a rá. Tá an t-éiceachóras pholaitiúil leochaileach anois, agus éasca a bhriseadh. Níl an dúch tirim fós ar chinneadh Jeffrey Donaldson stad a chur le baghcat Stormont, cinneadh nach raibh tacú láidir aige sa DUP. Seans maith go dtapódh iad atá in aghaidh na cinniúna sin an deis é a athoscailt agus céim ar gcúl a thabhairt. Ar an taobh eile den argóint, tá brú mór ar an DUP gan dul ar ais go córas mífheidhmiúil sa Tuaisceart, córas ina mbíonn gach duine thíos leis, a lucht leanúna san áireamh.

Bímis go léir ag súil go mbeidh ciall agus guaim bheag ag gach páirtí polaitiúil sa Tuaisceart agus go háirithe ag an DUP in uair na cinniúna seo, agus sa tslí sin go bhfanfaidh an tsíocháin i réim. Mar is eol dúinn go léir, ní féidir linn go deo talamh slán a dhéanamh den staid pholaitiúil, go háirithe sa Tuaisceart!

.