Tuairim ó Mheiriceá – Díospóireacht – Téic 2!

Tuairim ó Mheiriceá – Díospóireacht – Téic 2!

le | 2024/09/18 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Tuairim

Tuairim ó Mheiriceá – Díospóireacht – Téic 2!

Réamhrá

Chonaic mé an chéad díospóireacht uachtaránachta i mbliana, idir Donald Trump agus Joe Biden. Scríobh mé alt faoin díospóireacht thubaisteach sin, inar scríobh mé: “I mo thuairim, an rud is fearr a d’fhéadfadh Joe Biden a dhéanamh anois ná tarraingt amach as an rás gan mhoill – ach beag an baol.”

Thit cúpla rud amach ina dhiaidh sin, ar tuar dóchais iad. Ar an gcéad dul síos, tharraing Joe Biden amach as an rás uachtaránachta. Ar dtús, sheas sé an fód ag rá gurb é féin an t-aon duine amháin a d’fhéadfadh Trump a shárú. Ach bhí sé soiléir nár aontaigh daoine eile leis sin, fiú amháin daoine ina pháirtí féin – na Daonlathaithe, agus go háirithe Nancy Pelosi – iar-Spéicéir Theach na nIonadaithe. Tá an-údarás le tuairim Nancy Pelosi, go háirithe sa chás seo. Tá sí beagáinín níos sine ná Biden ag 82 bliain d’aois, agus chomh maith leis sin, d’éirigh sí as a post féin mar Spéicéir le déanaí, ag rá nach mbeadh sí ag iarraidh an ról a fháil arís, tar éis di dhá théarma de ceithre bliana a bheith sa phost (2007-2011 agus 2019-2023). Faoi dheireadh, ghéill Biden d’fhírinne a cháis agus tharraing sé amach. Ansin, tharla an dara rud suntasach, agus thug na Daonlathaithe go léir tacaíocht do Kamala Harris mar iarrthóir uachtaránachta gan aon chomórtas. Roghnaigh sí Tim Walz mar chomhiarrthóir leas–uachtaránachta agus thosaíodar feachtas bríomhar gan mhoill. Thiomsaigh a bhfeachtas $361 milliún i mí Lúnasa, beagnach trí huaire níos mó ná feachtas Trump ($130 milliún). Laghdaigh an bhearna eatarthu sna pobalbhreitheanna go dtí go raibh siad gob ar ghob. Agus ansin tar éis cúpla sonra a oibriú amach, d’aontaigh Trump agus Harris díospóireacht uachtaránachta a bheith acu ar fhad uair go leith.

An Díospóireacht

Ní raibh aon chosúlacht idir an díospóireacht seo agus an ceann deireanach. Ag tús na díospóireachta, shiúil Harris anall chuig Trump agus chroith sí lámh leis. Sa tslí sin, rinne sí pointe tábhachtach nach raibh faitíos uirthi roimhe, ach a mhalairt. Réitigh an comhartha sin an bealach faoi choinne a bhí le teacht thuas ar an stáitse in Philadelphia, Pennsylvania. Seo ceithre thátal a bhain mé as an díospóireacht.

1 Lagaithe Trump

Thug Harris laigí bunúsacha Trump chun solais go soiléir, rud nach raibh ar chumas Biden a dhéanamh sa chéad díospóireacht, lena n-áirítear:

• Taifead coiriúil Trump. Nuair a dúirt Trump gur coirpigh iad formhór na n-imirceach ag teacht isteach sa tír, thug Harris an freagra seo: “Nach greannmhar go ndéarfása é sin. Ag teacht ó dhuine a ionchúisíodh as coireanna slándála náisiúnta, coireanna eacnamaíocha, cur isteach neamhdhleathach ar thoghcháin, a fuarthas ciontach i leith ionsaí gnéis, agus a bheidh os comhair na cúirte i mí na Samhna ag a phianbhreith choiriúil féin.”
• Ról Trump maidir le hionsaí Eanáir 6, 2021. Dúirt Trump: “Ní raibh baint ar bith agam leis sin seachas gur iarr siad orm óráid a thabhairt.” Dúirt Harris: “Do gach duine ag féachaint, a chuimhníonn cad a tharla ar 6 Eanáir, deirim, Ní gá dúinn dul ar ais. Ná rachaimid ar ais. Nílimid ag dul ar ais. Tá sé in am an leathanach a chasadh.”
• Seasamh Trump ar ghinmhilleadh. Dúirt Trump go bhfuil na Daonlathaithe ar son linbh nuabheirthe a mharú. Ach dúirt an modhnóir Davis nach raibh sé sin fíor. Nuair a d’iarr modhnóir ar Trump an síneodh sé cosc náisiúnta ar ghinmhilleadh, níor fhreagair sé an cheist. Chuir Harris brú air é a fhreagairt, ach dhiúltaigh sé arís.

2 Bréaga Trump

D’inis Trump lán mála bréag, agus seo ach cúpla sampla:

• Tá na Daonlathaithe ar son linbh nuabheirthe a mharú.
• Tá na Daonlathaithe ag tabhairt vótaí d’inimircigh neamhdhleathaigh.
• Tá eachtrannaigh gan doiciméad ag gabháil bailte, ag gabháil foirgneamh.
• In Springfield Ohio tá na hinimircigh ag ithe na gcat agus na madraí.

3 Cás paiseanta maidir le ginmhilleadh

Dúirt Harris go dtacaíonn sí le Roe v. Wade a athbhunú. “Tá sé maslach do mhná Mheiriceá. … Bíonn ar dhaoine oibre, mná oibre atá ag obair post nó dhó, a bhfuil orthu cúram leanaí a fháil gur ar éigean d’acmhainn dóibh, taisteal go stát eile ar eitleán, a bheith ina suí in aice le strainséirí, chun an cúram sláinte a theastaíonn uathu a fháil – ar éigean d’acmhainn dóibh. Agus tá sé neamhscrupallach iad a chur tríd sin.”

4 Príomhthéama Trump – Inimircigh gan doiciméad agus a gcoireanna

Dar leis na Poblachtaigh, is é polasaithe na nDaonlathaithe maidir le hinimirce a laige is mó, agus chuir Trump an bhéim ar chúrsaí inimirce chomh minic agus ab fhéidir. D’inis Trump bréag i ndiaidh bréaga ar an ábhar, agus luaigh mé ceann cheana inar mhaígh sé go raibh inimircigh ag ithe na bpeataí in Springfied. Seo cúpla sampla eile a bhí le rá aige faoin imirce.

“Thug siad (na Daonlathaithe) cead do choirpigh,” a dúirt Trump, ag maíomh gan aon fhianaise go raibh “na milliúin” coirpeach ann. “Thug siad cead do sceimhlitheoirí. Cheadaigh siad coirpigh shráide coitianta. Thug siad deis do dhaoine teacht isteach, do mhangairí drugaí teacht isteach inár dtír.” Dúirt Trump ag pointe eile: “Is é an droch-inimirce an rud is measa a d’fhéadfadh tarlú dár ngeilleagar. Tá siad agus tá sí (Harris) ag scriosadh ár dtíre lena bpolasaí. Tá sé sin craiceáilte.”

Conclúid

Dar le formhór na n-anailísithe, bhí an bua ag Harris sa díospóireacht. Aontaím leis sin, ach ní hionann sin agus a rá go mbeidh an bua aici sa toghchán. Bhuaigh Hilary ar Trump sa trí dhíospóireacht a bhí eatarthu in 2016, dar leis na hanailísithe agus dar leis an bpobal – ach in ainneoin sin, bhí an bua ag Trump sa toghchán uachtaránachta. Agus cé go bhfuil eolas ag gach duine faoi Trump agus a chur chuige, níl mórán eolais ag go leor daoine faoi Harris agus na difríochtaí idir polasaithe Biden agus a polasaithe féin. Rinne Harris sárjab sa díospóireacht agus sin céim mhaith, ach tá go leor le déanamh aici fós, agus níl mórán ama fágtha aici chun é a dhéanamh. Mar fhocal scor dearfach, phostáil Taylor Swift a tacaíocht ar son Harris dá lucht leanúna (283 milliún) ar Instagram, tar éis na díospóireachta. Ní drochrud é sin!

.

Bás Matthew Perry!

Bás Matthew Perry!

le | 2024/08/27 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta

Bás Matthew Perry!

 

Ó am go ham, tarraingítear ár n–aird ar thragóid éigin ag baint le handúil sna drugaí nó alcóil. Le déanaí, tháinig fiosrúchán faoi bhás an aisteora cháiliúil Matthew Perry (Chandler Bing sa dráma grinn suímh ‘Friends’ a craoladh ó 1994-2004) chun críche. D’eisigh Perry cuimhní cinn bliain roimh a bhás, darb ainm ‘Friends, Lovers and the Big Terrible Thing’ ina raibh sonraí uafásacha faoina streachailt chun andúil a shárú. Ag an am, dúirt sé go raibh sé saor ó dhrugaí le bliain go leith anuas. Níos lú ná bliain ina dhiaidh sin, bhí sé marbh. Ar dtús, dúirt an cróinéir gur timpisteach a bhádh ina thobán te, mar thoradh ar mheascán de dhrugaí a bhí tógtha aige agus galar croí a bhí air. Ach osclaíodh fiosrúchán nua i mí na Bealtaine, 2024 chun a fháil amach cén fáth go raibh an oiread sin den druga céataimín (Ketamine as Béarla) ina fhuil. Bhí Perry ag baint úsáide as teiripe insileadh céatamín chun dianchóireáil a dhéanamh ar dhúlagar agus imní, ach bhí an seisiún deireanach aige níos mó ná seachtain roimh a bhás.

An Dochtúir agus an Bhanríon Céataimín

Bhí an méid céanna céatamín i bhfuil Perry agus a mbeadh agus é in úsáid mar ainéistéiseach ginearálta. Cá as ar tháinig sé? Tuairiscíodh sa ‘Los Angeles Times i mí an Mheithimh gur éirigh le himscrúdaitheoirí fostaithe ag an Roinn Póilíní Los Angeles, an Riarachán Forfheidhmithe Drugaí Feidearálach agus Seirbhís Phoist na Stáit Aontaithe daoine áirithe a cheangail le soláthar céataimín. Scéal dochreidte ba ea é, agus cúisíodh cúigear maidir le bás Perry. Nuair a d’iarr Perry ar a dhochtúir rialta níos mó céataimín a ordú dó, dhiúltaigh sé é a dhéanamh. Ansin d’aimsigh Perry dochtúir eile nach mbeadh fadhb aige leis sin- an Dochtúir Salvador Plasencia. Líomhnaíonn ionchúisitheoirí gur bhain Plasencia úsáid as éadóchas agus andúil Perry, chun airgead a fháil. Bhí dochtúir eile, Dochtúir Mark Chavez, ag cabhrú le Plasencia, agus ag fáil céatamín dó go mídhleathach. Ní raibh scrupall ar bith iontu, agus sheol Plasencia téacs chuig Chavez, ag rá: “Ní fheadar cé mhéad a íocfaidh an dúramán seo.” Níl aon dabht ach go raibh Plasencia agus Chavez den tuairim gur tálaí airgid a bhí i Perry. Agus bhí an ceart acu, maidir leis an airgead ar aon nós. D’íoc Perry $55,000 in airgead tirim as dosaen fial céataimín an mhí dheireanach dá shaol. Ach ní chosnaíonn fial céataimín ach $20 de ghnáth! Cén saghas dochtúra a dhíolann drugaí ar phraghas scannalach d’othar a bhfuil fadhb andúile aige? Cén saghas dochtúra a thagann i dtír ar ghalar a othar féin? Cén saghas dochtúra a bhíonn chomh santach sin go maródh sé a othar féin? Ní dochtúir an duine sin, i mo thuairim, ach mangaire drugaí nach cuma leis ach faoin airgead.

Bhí gréasán coiriúil eile ag obair freisin, agus ag soláthar drugaí do Perry. Bhí mangaire drugaí agus dáileoir céataimín darb ainm Jasveen Sangha agus ar a dtugtar ‘an Bhanríon Céataimín’ uirthi, ag soláthar céataimín do Perry trí mhangaire drugaí eile, darb ainm Erik Fleming. Bhí aithne ag Perry ar Fleming mar roimh dó a bheith ina mhangaire drugaí, bhí Fleming ina stiúrthóir scannán in Hollywood. Thug Fleming 50 fial céataimín do chúntóir pearsanta Perry, fear darb ainm Kenneth Iwamasa. Thugadh Iwamasa instealltaí céataimín do Perry gach lá – thug sé 27 instealladh dó sna cúig lá suas go bás Perry, agus 3 instealladh dó ar lá a bhás. Ní raibh Iwamasa cáilithe instealltaí céataimín a thabhairt do Perry, ach thaispeáin Placensia dó conas é a dhéanamh.

Cúisíodh an cúigear (Plasencia, Chavez, Sangha, Fleming agus Iwamasa) as coireanna éagsúla ag baint le dáileadh céataimín agus le bás Perry. Phléadáil Plasencia agus Sangha neamhchiontach, ach phléadaíl Chavez, Fleming agus Iwamasa ciontach.

Pianbhreitheanna?

Cad atá i ndán don chúigear, maidir le pianbhreitheanna? I gcás iadsan a phléadáil ciontach, ghearrfadh téarma príosúin suas go 10 mbliain ar Chavez, suas go 15 bliain ar Iwamasa agus suas go 25 bliain ar Fleming. I gcás Sangha agus Plasencia, má chiontaítear iad as gach cúiseamh ina n-aghaidh, is dóichí ná a mhalairt go gcaithfidh an bheirt acu a saol i bpríosún.

Conclúid

Druga andúile is é céataimín, a úsáidtear mar ainéistéiseach agus mar theiripe le haghaidh dúlagar. Is substaint rialaithe é agus druga neamhdhleathach. Fuair Perry é mar theiripe ar dtús, ach ansin d’éirigh sé tugtha do chéataimín. Ba rogha uafásach é druga andúile mar seo a thabhairt d’andúileach, agus bhí a fhios ag gach duine gurb andúileach é Perry. Ní ba mheasa ná sin, in ionad cabhair a thabhairt dó, bhain a dhochtúir, a chara agus a chúntóir pearsanta buntáiste as a ghalar, agus mharaigh siad é faoi dheireadh. Tá súil agam go gcaithfidh gach duine den chúigear coirpeach sin tamall fada i bpríosúin as a gcoireanna uafásacha. B’fhéidir go gcuirfidh sé sin teachtaireacht shoiléir in iúl do choirpigh eile ag smaoineamh ar rud mar sin a dhéanamh.

.

.

.

Seoid Chríonnachta!

Seoid Chríonnachta!

le | 2024/08/21 | Cúrsaí Reatha, Pearsanta, Tuairim

Seoid Chríonnachta!

 

“Seo é an rud a dtugann siad an samhradh air, Dia idir sinn agus an t-olc!”

Chas mé agus cé a bhí ann ná Séimí an Droichid, agus cuma an fhrancaigh bháite ar an gcréatúr bocht. Ar an dea-uair, bhí scáth fearthainne gailf oscailte agam agus neart spáis do bheirt faoi.

“Tar isteach liom faoi mo scáth fearthainne!” arsa mise, mar bhí trua agam dó.

“Sin tairiscint nach féidir diúltú di, agus táim an-bhuíoch díot as!” D’fhreagair Séimí agus é go sábháilte cheana féin, ar foscadh ó chith trom.

“Bhuel, tugaimis ár n-aghaidh ar Meubles le haghaidh lóin, mar sin! Mise a seasfaidh é seo!” Bhíomar taobh amuigh de Woodies agus ag dul sa treo sin, ar aon nós.

“Is buí le bocht an beagán, mar a déarfá!” arsa Séimí. “Ar aghaidh linn!”

Nuair a bhíomar inár suí cois in aice na fuinneoige, agus anraith agus arán donn á n-ithe againn, chuir mé an cheist ar Séimí a bhí ag dó na geirbe agam le déanaí.

“A Shéimí, ceapaim go bhfuilimid i ré mhíshocair faoi láthair. Cé gurb í taidhleoireacht an tslí is fearr chun a dheimhniú go mbeidh síocháin ann, tá easpa de le feiceáil fud fad an domhain. Ach is é méadú an inimirce atá ag imirt an tionchar is mó ar an domhan thiar. Uair amháin, bhí na struis ag baint leis an inimirce le feiceáil ach amháin i Meiriceá. Níor thuigeamar i gceart cad a bhí ar siúl ann go dtí gur tharla an rud céanna anseo freisin, agus d’fhoghlaimíomar na castachtaí ag baint leis an inimirce tapa go leor ansin. Ach anois, tá cúrsaí tar éis dul in olcas in Éirinn agus an foréigean ag éirí níos measa. Phléasc círéibeacha i mBaile Átha Cliatha an bhliain seo caite, tar éis ráflaí ar líne faoi ionsaí ar leanaí i lár na cathrach. Agus bhí círéibeacha i Sasana le déanaí freisin. Bhí ionadh ar dhaoine ar fud na Breataine nuair a maraíodh triúr cailíní idir 6 agus 9, in ionsaí scian, ar an 29 Iúil i Southport, baile cois farraige ó thuaidh de Learpholl. Scaip ráflaí bréagacha go tapa ar na meáin shóisialta gur iarrthóir tearmainn, nó inimirceach Moslamach an duine a bhí faoi amhras. Thosaigh na círéibeacha frithinimircigh i Southport, agus ansin bhris círéibeacha eile amach ar fud Shasana, ó Plymouth ar an gcósta theas go Sunderland san Oirthuaisceart. Tharla círéibeacha freisin i mBéal Feirste, Tuaisceart Éireann.

A Shéimí, cá háit sa diabhal a bhfuil muid ag dul?” Bhí m’anáil i mbarr mo ghoib liom, agus chomh maith leis sin bhí mé stiúgtha leis an ocras. Bhí Séimí ag ithe cheana féin agus rinne mise aithris air gan mhoill.

“A Mhicilín, mo chara dílis, cad faoi cháiréis an chaidrimh shóisialta? Tá mé maith go leor, go raibh maith agat, agus tá súil agam go bhfuil gach rud i gceart leatsa, freisin?” Rinne sé meangadh rógánta, agus thuig mé ar an toirt go raibh mé drochbhéasach le Séimí.

“Gabh mo leithscéal, a Shéimí, as mo bhéalastánacht – ní rabhas ag smaoineamh ar chor ar bith. Agus táimid go maith freisin, agus chomh gnóthach anois agus a bhíomar roimh dúinn éirí as ár bpoist. Bhí mé ag lorg faoisimh, b’fhéidir, nó athdhearbhaithe uait go n-oibreoidh cúrsaí amach sa tír seo agus ar fud an domhain agus sin an fáth ar thosaigh mé ag bladráil.”

“A Mhichíl, tuigim cad atá á rá agat, agus go bhfuil tú buartha go bhfuil cúrsaí ina chorraíl ar fud an domhain, inár dtír féin san áireamh. Imríonn an iomarca drochnuachta tionchar diúltach orainn go léir. Cuireann amanna mar seo seanfhocal Béarla i gcuimhne dom, a théann mar seo as Gaeilge: ‘Bíodh suaimhneas agam glacadh le rudaí nach féidir liom a athrú, misneach agam athruithe a dhéanamh nuair is féidir, agus ciall agam faoin difríocht eatarthu.’ Bíonn deis againn mar thír seasamh docht a ghlacadh maidir le tíortha agus daoine ag déanamh ainghníomhartha. Is féidir linn ár dtuairimí a chur in iúl d’ár dTeachta Dálaí. Bíonn deis againn ár mhíshástacht a léiriú ar an tsráid freisin, mar bíonn léirsithe eagraithe go minic chun brú a chur ar an rialtas dul i ngleic le cúrsaí tábhachta. Agus tá dualgas orainn mar shaoránaigh ár vótaí a úsáid go ciallmhar, agus ár dtacaíocht a thabhairt do dhaoine agus páirtithe nach bhfuil fuath mar chuid lárnach dá léargas polaitiúil acu. A Mhichíl, bíonn daoine buartha go háirithe nuair atá rudaí uafásacha ag tarlú nach bhfuil neart acu orthu. Ach bíonn tú in ann rudaí a dhéanamh an chuid is mó den am. Cé gur rudaí beaga iad go minic, imríonn siad tionchar dearfach sa treo ceart. Is é mo mholadh do gach saoránach ná seanfhocal eile – ‘ní briathra a dhearbhaíonn ach gníomh’. Is láidre gníomh beag amháin ná na mílte focal. Níl a fhios agam an dtabharfadh sé sin aon fhaoiseamh nó athdhearbhú duit, ach sin é mo chur chuige faoi chúrsaí mar sin!” Leis sin, chríochnaigh Séimí a bheith le nithe aige agus sméid sé a cheann go críonna. Bhí mé féin tar éis mo bhéile a chríochnú, agus ag sú gach focal isteach a bhí le rá ag mo chara dílis.

“A Shéimí, rinne tú arís é! Tá an ceart agat. Thionóil an grúpa ‘Stand up to Racism’ níos nó ná 50 slógadh sa Bhreatain Mhór agus sa Tuaisceart. Bhailigh timpeall 15,000 i mBéal Feirste, ag canadh na bhfocal: ‘nuair atá imircigh faoi ionsaí, cad a dhéanaimid? Seasaimid an fód!’ Bíonn slógaí frithchiníochais in Éirinn freisin go minic, agus bhí slógadh mór i mBaile Átha Cliath an bhliain seo caite. Cuireann ár gcomhrá cúpla seanfhocal eile i gcuimhne dom, ráite ag Teddy Roosevelt ‘Ag uair na cinniúna, is fearr an rud ceart a dhéanamh, agus is measa tada a dhéanamh.’ Agus ‘Déan pé rud is féidir atá ar d’acmhainn, san áit ina bhfuil tú.’

“Bhuel, táimid ar chiomhintinn mar sin. Agus cheangail tú gach rud le chéile le ráitis Uachtaráin Teddy Roosevelt. Crann taca a bhí ann do dhaoine faoi mhíbhuntáiste nuair a tharla an Spealadh Mór sna Stáit Aontaithe. An-chomhairle uaidh, gan dabht! Bhuel, níl sé ag stealladh báistí níos mó – tá mé chun bualadh le cara eile ag ‘Costa’ anois. Deas bualadh leat, agus feicfidh mé ar ball arís tú gan dabht.”

“Beidh mé ag súil go mór leis!’ arsa mise, ach bhí Séimí leath bhealaigh síos an staighre cheana féin.

.

.

.

.

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

le | 2024/07/31 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta

Tuairisc ó Mheiriceá-Casann an Taoide!

Fiú cúpla lá ó shin, ní raibh cuma mhaith ar chúrsaí i Stáit Aontaithe Mheiriceá (SAM), más Daonlathaí thú. Roimh an díospóireacht idir Trump agus Biden ar an 27 Meitheamh, bhí Biden chun deiridh sna pobalbhreitheanna píosa maith. Bhain an díospóireacht sin stangadh asam, agus mé ag féachaint ar Biden ag streachailt i ngach slí. Bhí sé ríshoiléir domsa nach raibh sé in ann smacht a choimeád ar a smaointe ar chor ar bith, agus raiméis á rá aige níos mó ná cúpla uair. Is cúis náire é chomh huafásach agus a bhí an díospóireacht, agus na hiarrthóirí ag argóint faoi cé is fearr ag imirt gailf, nuair atá gach saghas faidhbe le réiteach sa tír agus ar domhan. Tar éis an drochthaispeántais sin, chuaigh cúrsaí in olcas do Biden ó thaobh na bpobalbhreitheanna de. Tháinig maolú ar a thacaíocht fiú ina pháirtí féin, agus thosaigh Daonlathaithe mór le rá ag rá go raibh sé in am do Biden machnamh a dhéanamh an mbeadh sé ceart dó leanúint ar aghaidh lena iarracht ar an uachtaránacht. Mhéadaigh an liosta daoine sin lá i ndiaidh lae. Ar dtús, níor éist Biden leo, ag rá gur le Dia amháin a n-éistfeadh sé.

Iarraidh Mharfach

Ansin tugadh iarraidh mharfach ar Trump ag slógadh polaitiúil. Rinne piléar gránú ar chluas Trump, roimh mharú an fheallmharfóra teipthe ag naoscaire de chuid na rúnseirbhíse. Thapaigh Trump an deis sin gan mhoill agus go hinstinneach. D’éirigh Trump ina sheasamh arís, suaite gan a bheith buailte, sruth fola ar a aghaidh, a dhorn san aer, bratach SAM ag foluain taobh thiar de. Tharraing grianghrafadóir pictiúr chumhachtach an uafáis, agus leis sin bronnadh stádas an laoich, stádas diaganta ar Trump. Thug eispéireas a neasbháis fuinneamh athnuaite d’fheachtas Trump – ag daingniú dearcadh an phobail gur íospartach na nDaonlathaithe é. Deirtear gur ionann pictiúr agus míle focal, agus is luachmhaire an pictiúr íocónach sin ná na céadta milliún dollar i bhfógraí feachtais. Ar dtús, ceapadh go mbainfeadh an nuacht sin aird an phobail de dheacrachtaí Biden. Ach lean agus mhéadaigh na gearáin ghlóracha ag impí ar Biden éirí as a iarratas ar an uachtaránacht. Ansin, tháinig COVID ar Biden, agus bhí air féinleithlisiú sa bhaile.

Athrú Meoin

Cé go raibh sé tinn, lean an brú ar Biden agus bhí sé i dteagmháil le daoine sa pháirtí a raibh meas mór aige orthu chun cúrsaí a phlé faoina chás. Bhí níos mó ama aige cúrsaí a phlé lena theaghlach féin freisin. Cibé ar siocair leis, chaith Biden isteach an tuáille ar an 21 Iúil, agus mhol sé Leasuachtarán Kamala Harris chun a áit a líonadh. Ba rud an-deacair do Biden éirí as mar sin, ach rinne sé é ar mhaithe a pháirtí agus ar mhaithe na tíre – agus ní ar a leas féin. Nach mór an chodarsnacht idir Biden agus Trump. D’éirigh Biden as a iarratas ar an uachtaránacht nuair nár ghá dó. Rinne Trump gach iarracht fanacht mar uachtarán nuair a bhí an toghchán uachtaránachta caillte aige. Sin an difríocht idir daonlathaí agus uathlathaí.

Kamala Harris

Thug formhór na nDaonlathaithe a dtacaíocht do Harris gan mhoill. Níor chuir aon Daonlathaí eile a (h)ainm sa rith, ach oiread. Bhí go leor síntiúis á dtabhairt d’fheachtais Harris tar éis do Biden tarraingt amach. Is dócha gur bhailigh feachtas Harris níos mó airgid i dtréimhse 24 uair ná aon iarrthóir eile i stair SAM – timpeall 100 milliún dollar! Mar sin, tá sé soiléir go bhfuil tacaíocht an phobail aici. Tá tacaíocht formhór na dtoscairí (2,688 as beagnach 4,000 agus é seo á scríobh) sa pháirtí faighte aici freisin. agus roghnaíonn siadsan cé sa pháirtí a sheasfaidh don uachtaránacht. Mar sin, tá sé beagnach cinnte go roghnóidh na Daonlathaithe Harris chun seasamh don uachtaránacht in aghaidh Trump.

An bhfuil SAM réidh?


Dá mbeadh an bua ag Harris, bheadh ​​sí ar an gcéad bhean, ar an gcéad bhean de Dhath agus ar an gcéad duine de bhunadh na hÁise Theas mar uachtarán SAM. Tá go leor daoine ar an eite dheas sna Stáit Aontaithe atá thar a bheith coimeádach agus a mbeadh deacrachtaí acu le hathruithe mar sin. Ar an lámh eile, tá go leor daoine ar an eite chlé ag iarraidh athruithe mar sin ar a laghad. Tá muintir SAM deighilte go hiomlán ó thaobh na polaitíochta de, agus feictear an deighilt sin go soiléir agus go pearsanta ina roghanna uachtaránachta – Trump agus Harris. Tá Trump agus Harris gob ar ghob sna pobalbhreitheanna faoi láthair. Níl a comhiarrthóir leasuachtaránachta ainmnithe ag Harris fós, agus d’fhéadfadh an cinneadh sin tionchar mór a imirt ar thorthaí an toghcháin. Tá pleananna na bPoblachtach ina gcíor thuathail le tarraingt amach Biden, agus tógfaidh sé tamaill dóibh straitéis nua a chumadh. Mar sin, ní féidir an toradh a thuar ar bhealach ar bith cinnte fós. Ach is féidir é seo a rá go cinnte– beidh seans i bhfad níos fearr anois ag na Daonlathaithe go leor buanna a bhaint amach ag gach leibhéal – Teach na nIonadaithe, an Seanad agus an Uachtaránacht – ná nuair a bhí Biden ag seasamh don uachtaránacht. A bhuí le neamhleithleasachas Biden, seans go mbogfaimid ar aghaidh mar dhaonlathas i Meiriceá, agus bua againn ar an uathlathas go ceann píosa eile!.

Athbheochan na hÚcráinise!

Athbheochan na hÚcráinise!

le | 2024/07/17 | Cúrsaí Reatha, Cúrsaí Teanga, Nuacht Idirnáisiúnta, Polaitíocht, Stair

Athbheochan na hÚcráinise!

 

Fuair an Úcráin a neamhspleáchas sa bhliain 1991 tar éis thobchliseadh an Aontais Shóivéadaigh. Ag an am, gealladh athbheochan na hÚcráinise, teanga dhúchais na tíre. Is míorúilt go raibh sé fós beo, mar rinne Impireacht na Rúise agus níos déanaí an tAontas Sóivéadach an méid sin damáiste do mhuintir, do chultúr agus do theanga na hÚcráine leis na céadta bliain. Tá míorúilt eile faoi lánseol san Úcráin faoi láthair, maidir le hathbheochan na hÚcráinise. Roimh dom an mhíorúilt sin a nochtadh, is fiú cúpla focal a scríobh faoi cé chomh deacair is a bhí sé do na hÚcráinigh a gcultúr agus a dteanga a thabhairt slán trí na géarchéimeanna eisiacha a tharla dóibh in imeacht na mblianta. Leis an eolas sin, beidh tuiscint níos doimhne againn faoin míorúilt féin.

Go gairid i ndiaidh di teacht i gcumhacht i 1762, chuir an Banimpire Rúiseach Catherine II cosc ​​ar theagasc na hÚcráine ag an Acadamh Kyiv-Mohyla, an t-ionad cultúrtha ba thábhachtaí san Úcráin ag an am. Ní ba dhéanaí, thug sí orduithe do na heaglaisí seirbhísí eaglasta a dhéanamh i Rúisis amháin agus do na scoileanna Rúisís a bheith mar ábhar éigeantach acu.

Sa 19ú haois, rinne Impireacht na Rúise géarleanúint arís agus arís eile ar chultúr na hÚcráine agus go háirithe ar Úcráinis, ar eagla gur bhagairt mhór a bheadh ann d’aontacht na hImpireachta. Sa bhliain 1804 cuireadh cosc ​​ar an Úcráinis mar ábhar agus mar theanga theagaisc sna scoileanna.

Ach lean bearta fiú níos déine i 1863 nuair a rinne an tAire Impiriúil Gnóthaí Baile Pyotr Valuev forógra chun deireadh a chur le foilsiú leabhar as Úcráinis. Dar leis an bhforógra, “ní raibh ‘Rúisis Bheag’ (a chiallaíonn Úcráinis) ann riamh agus ní bheidh sí ann.”

Sa bhliain 1922, gan mhoill i ndiaidh Réabhlóid na Rúise, slogadh an Úcráin isteach san Aontas Sóivéadach, agus ansin cuireadh polasaithe nua i bhfeidhm ann, ar tugadh ‘Ukrainization’ orthu. Athrú iomlán a bhí i gceist agus ní raibh aon chosc ar úsáid na hÚcráinise níos mó.

Ba ghearr a mhair an ‘Ukrainization’, áfach, mar chuir an deachtóir Joseph Stalin ar ceal é sa bhliain 1933. Níos measa ná sin, maraíodh roinnt mhaith de lucht intleachta na hÚcráine, scríbhneoirí agus ealaíontóirí cáiliúla san áireamh, sa ‘Purgú Mór’ i 1937. Tar éis báis Stalin i 1953, bhláthaigh athbheochan cultúrtha agus ina theannta sin, tháinig glúin úr scríbhneoirí agus ealaíontóirí.

Nuair a fuair an Úcráin a neamhspleáchas i 1991, thug an rialtas gealltanas tacaíocht a thabhairt don chultúr agus don teanga. Ach bhí drochthionchar na Rúise ar an Úcráinis fós le feiceáil sa tír nua agus fada ina dhiaidh sin, bhí teilifís na hÚcráine, a nuachtáin, agus fiú ainmneacha a sráideanna fós as Rúisis den chuid is mó. Ní raibh sé in am fós.

Leis an Réabhlóid EuroMaidan i 2013-2014, cuireadh amach réimeas a bhí ar son an Kremlin, agus cuireadh isteach réimeas ar son na hÚcráine ina áit. Níor ghlac Vladimir Putin leis sin, agus ghabh an Rúis seilbh ar an gCrimé i 2014. Go luath ina dhiaidh sin rinne an Rúis ionradh ar oirthear na hÚcráine, ag gabháil codanna de na réigiúin fhéinrialaitheacha de Donetsk agus Luhansk. Cuireadh srianta géara ar úsáid na hÚcráinise sna críocha gafa sin mar pháirt den ghabháil.

Faoi dheireadh i 2019, ritheadh Acht na Teanga san Úcráin, a bhunaigh an Úcráinis mar theanga oifigiúil na tíre, agus leis sin cuireadh iallach ar na meáin, ar an gcóras oideachais agus ar chomhlachtaí poiblí an teanga a úsáid go poiblí.

Ansin, sa bhliain 2022 d’ionsaigh fórsaí Putin an Úcráin go brúidiúil, agus cé gur cheap Putin go mbeadh an bua aige laistigh de chúpla lá, tá an cogadh fós ar siúl dhá bhliain go leith ina dhiaidh na hionsaithe. Agus impiriúlachas na Rúise le feiceáil faoi lánseol, tháinig borradh mór ar athbheochan na hÚcráinise. Bhí muintir na tíre tiomanta d’aon ghnó a dteanga dhúchais a labhairt, beag beann ar a gcumas sa teanga. Is ansin a tharla an mhíorúilt agus insíonn na fíricí an scéal. Ocht mí tar éis an ionsaithe, dúirt 71% do phobal na tíre go raibh siad ag labhairt Úcráinise níos mó, agus d’athraigh 33% mhuintir Kyiv ó Rúisís go hÚcráinis mar a dteanga labhartha.

Ó mhí Aibreáin 2023 amach, is gá d’aon duine ag iarraidh a bheith ina shaoránach pas a fháil i scrúduithe Úcráinise (scrúdú scríofa agus scrúdú béil). “Tá muid ag dul faoi athbhreith na teanga. Nílimid ach ag fáil amach cad a bhí againn i gcónaí,” a dúirt Volodymyr Dibrova, scríbhneoir agus aistritheoir a mhúineann Úcráinis ag Harvard. Ní reiligiún ná críoch, ach teanga, a dúirt Dibrova, an fachtóir a dhéanann an t-idirdhealú is suntasaí idir iad agus a namhaid. “Tá sé amhail is go bhfuil muintir na tíre tar éis dúiseacht agus ag fiafraí díobh féin: Cé muidne? Cad í ár bhfíor-stair? Cad í ár bhfíor-theanga? Más í an Úcráinis ár bhfíor-theanga, cén fáth nach labhraímid í an t-am ar fad? Cén fáth nach labhraímid Úcráinis mar theanga ár gcaidrimh agus ag gach ócáid –idir fhoirmiúil agus neamhfhoirmiúil?” Bhí na freagraí an-soiléir do mhuintir na tíre, agus thuig siad go maith gur phríomhpháirt dá bhféiniúlacht mar phobal agus mar náisiún í a dteanga. Sin an fáth gur thosaigh siad í á foghlaim nó á athfhoghlaim agus á labhairt an oiread agus ab fhéidir leo. Thuig siad go raibh a gcultúr agus go háirithe a dteanga fite fuaite lena bhféiniúlacht náisiúnta. Agus chuaigh siad sa bhearna bhaoil agus sheas siad an fód ar son na féiniúlachta céanna sin!

Molaim go hard gach rud atá á dhéanamh ag muintir na hÚcráine maidir lena dteanga, in ainneoin an chogaidh fhíochmhair atá ar siúl. Ardaíonn sé cúpla ceist dúinn féin freisin, maidir leis ár gcultúr agus ár dteanga. Cé muidne? Cad í ár bhfíor-stair? Cad í ár bhfíor-theanga? Más í an Ghaeilge ár bhfíor-theanga, cén fáth nach labhraímid í an t-am ar fad? Cén fáth nach labhraímid Gaeilge mar theanga ár gcaidrimh agus ag gach ócáid –idir fhoirmiúil agus neamhfhoirmiúil? Agus faoi dheireadh an cheist is tábhachtaí dúinn a fhreagairt – cad is gá tarlú dúinn ionas go ndúiseoimid as ár stipéar sula mbeidh sé ródhéanach agus ár dteanga a shábháil – gann ar chogadh?

Tuairisc ó Mheiriceá – tír gafa idir dhá thine Bhealtaine!

Tuairisc ó Mheiriceá – tír gafa idir dhá thine Bhealtaine!

le | 2024/07/10 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Polaitíocht, Tuairim

Tuairisc ó Mheiriceá – tír gafa idir dhá thine Bhealtaine!

 

Más Daonlathaí tú, tromluí amach is amach a bhí sa díospóireacht uachtaránachta a tharla ar an 27 Meitheamh. Bhí Biden míshocair ar a chosa agus é ag siúl amach ar an stáitse roimh an díospóireacht, i gcodarsnacht le Trump. Ba dhrochthuar é sin maidir lena raibh i ndán dúinn. Labhair Biden i nglór lag, leamh agus aontonach. Tháinig mearbhall air ó am go ham agus é ag iarraidh sonraí a thabhairt chun cuimhne. Uaireanta, tháinig focal amháin amach nuair a bhí focal eile i gceist. Mar shampla, dúirt sé trilliúnaithe nuair ba cheart dó billiúnaithe a rá. Uaireanta eile, chaill sé snáithe a smaointe go hiomlán, agus ag an am céanna bhí cuma air go raibh sé trí chéile. Mar shampla, nuair a bhí sé ag cáineadh Trump mar gheall ar an méid a chuir sé leis an bhfiachas náisiúnta, seo a dúirt Biden:“Táimid in ann gach duine aonair … a dhéanamh incháilithe do gach rud a d’éirigh liom a dhéanamh leis an, uh, leis — leis an Covid, uh gabh mo leithscéal, le, ag déileáil le, gach rud atá le déanamh againn, uh … féach … más rud é … bhuaigh muid Medicare faoi dheireadh.”

D’fhreagair Trump gan mhoill agus straois ó chluas go cluas air: “Bhuel, tá an ceart aige, bhuail sé Medicare. Bhuail sé chun báis é.”

D’inis Trump a mhála bréag dúinn le linn na díospóireachta, agus ní raibh Biden in ann na miotais a bhréagnú go háititheach ar chor ar bith. Mar shampla, chuir Trump an milleán ar Nancy Pelosi faoin ionsaí ar an gCaipeatól ar Eanáir 6, 2021. Dúirt sé go n-ardódh Biden cánacha faoi cheathair, go maródh sé páistí tar éis dóibh teacht chun an tsaoil, agus go raibh an geilleagar ba láidre riamh ann i réimeas Trump. Dúirt sé go raibh 18,19 nó fiú 20 milliún inimirceach ag tógáil “Black jobs” agus “Hispanic jobs” agus go mbeidh na cúrsaí ba mheasa riamh le feiceáil faoi uachtaránacht Biden.

Bhí Biden ar a chosaint an chuid is mó den am, agus níor ionsaigh sé Trump ach cúpla uair. Mar shampla, dúirt sé gur ciontaíodh Trump ar chúisimh a bhain leis a dhlúthchaidreamh leis an réalta phornagrafaíochta Stormy Daniels, agus go raibh ‘moráltacht chait strae’ ag Trump.

Dá dhonacht a bhí an díospóireacht ar dtús, chuaigh cúrsaí in olcas le gach nóiméad dá ndeachaigh thart. Agus é ag druidim le deireadh na díospóireachta, is ag argóint faoi cé acu is fearr mar ghalfaire, in ionad a bheith ag plé na bhfadhbanna móra maidir leis a bpleananna sa bhaile agus thar sáile. Agus faoi dheireadh chonaiceamar iad ag tabhairt ainmneacha ar a chéile: “Ná hiompraímis muid féin ar nós páistí,” a dúirt Trump le Biden. “Is páiste tusa,” a d’fhreagair Biden. Is léiriú beacht é sin ar an díospóireacht, ar an drochuair.

Anailís

Níl mé in ann rud dearfach a rá faoin díospóireacht féin, bhí sé chomh dona sin. Ní raibh aon rud substaintiúil le foghlaim ó na hiarrthóirí uachtaránachta maidir leis a bpolasaithe, nach raibh ar eolas againn cheana féin. Ach d’fhoghlaim mé cúpla rud spéisiúil, mar sin féin, maidir le Biden agus Trump.

Biden

Ba é an cinneadh ba mheasa ar fad é do Biden a bheith páirteach sa díospóireacht. Níl aon dabht faoi sin. Ní raibh sé sa riocht gur chóir dó a bheith ar an stáitse sin ar chor ar bith. B’fhéidir nár aithin Biden é sin, mar ní raibh sé ag smaoineamh go soiléir. Ach nach bhfaca a lucht láimhseála nó fiú a bhean chéile go raibh rud éigin cearr leis – rud níos measa ná slaghdán, i ndáiríre? Tá gach cuma ar an scéal freisin go raibh fadhb éigin ag an Uachtarán Biden le tamall anuas; b’fhéidir fadhb atá ag éirí níos measa le himeacht ama.

Tá go leor déanta ag Biden ina chéad téarma, agus geilleagar láidir sa tír faoi láthair. Ach ní raibh sé in ann liosta a bpríomhéachtaí a chur in iúl dúinn go láidir. Níor chuir sé in iúl dúinn ach oiread cad atá ar intinn aige a dhéanamh má thoghtar é arís.

Trump

Bhí Trump ag scilligeadh éiligh mar is gnáth dó – ag insint bréag go mion is go minic. Bhí ardán mór aige chun a chacamas a scaipeadh, agus níor chaill sé deis é a dhéanamh. Thug sé sonc nó dhó do Biden freisin, ach rinne Biden an jab sin dó féin, i ndáiríre. D’imir Trump cluiche cliste, agus bhí bua mór aige in aghaidh Biden, ar an lá.

Conclúid agus Moladh

Bhí cúpla rud ríshoiléir dom tar éis na díospóireachta. Níl sna hiarrthóirí uachtaránachta ach ceannairí, mar dhea, nach bhfuil ar bun acu ach buaileam sciath. Ach taobh thiar dóibh, tá meaisíní polaitiúla cumhachtacha scanrúla (Poblachtaigh agus Daonlathaithe) ag feidhmiú in aghaidh a chéile, agus clár oibre acu atá an-difriúil le chéile. Creideann na Poblachtaigh gurb í an bealach amháin dóibh a gcumhacht a choimeád sa todhchaí ná na rialacha a athrú ar mhaithe leo féin. Ní bheadh an lámh uachtar acu i gcóras polaitiúil daonlathach, agus mar sin d’athróidís go córas forlámhach, le deachtóir i gceannas agus cumhacht aige/aici ar chomhionann le rí/banríon. Déan dearmad ar scaradh na heaglaise agus an Stáit, mar bheadh fealsúnacht agus moráltacht Bunúsaíochais Críostaí mar threoirphrionsabail an rialtais. Chomh maith leis sin, bheadh fealsúnacht sheicteach, urchóideach, forchiníoch ag cur leis. Go hachomair, bheadh Stáit Aontaithe Mheiriceá cosúil le ‘Republic of Gilead’, an tír dhiostóipeach a chum Margaret Atwood ina húrscéal ‘The Handmaid’s Tale’.

Bheadh na Daonlathaithe ag iarraidh an córas polaitiúil daonlathach a choimeád agus saoirse agus cearta na saoránach a chaomhnú agus a leathnú, beag beann ar dhath an chraicinn, inscne, creideamh nó eitneacht. Bheadh ar dhaoine agus ar chomhlachtaí saibhre a gcion féin a íocadh maidir le cánacha. Bheadh dualgas ar an rialtas seirbhísí slándála sóisialaí agus seirbhísí sláinte phoiblí a sholáthar.

Ní dhearna na Daonlathaithe aon mhaith dúinn nuair a thugadar a dtacaíocht iomlán do Joe Biden. Bhí a fhios acu go raibh fadhbanna móra leis an gcinneadh sin, agus in ionad iarrthóir eile a ullmhú don phost, lean siad ar aghaidh d’ainneoin a mbarúla ar an gceist. Chuir siad i bponc lucht leanúna a bpáirtí, mise san áireamh. I mo thuairim, an rud is fearr a d’fhéadfadh Joe Biden a dhéanamh anois ná tarraingt amach as an rás gan mhoill – ach beag an baol.

Mo mholadh do vótálaithe sa toghchán uachtaránachta? Ná bac le haon rud eile ach caith do vóta ar son Biden más fearr leat tír dhaonlathach a bheith ann, nó ar son Trump más fearr leat tír cosúil le ‘Republic of Gilead’ a bheith ann. Tá sé chomh simplí sin!

.

gaGaeilge
gaGaeilge en_USEnglish