Is é scéal Uachtarán na Stáit Aontaithe, Joe Biden, scéal na mílte Gael-Mheiriceánach, agus chuir sé in iúl dúinn an scéal sin le paisin agus grá dá mháthairthír ar a chuairt go hÉirinn. Nuair a deir Gael-Mheiriceánaigh gur Éireannaigh iad, déanaimid beag dóibh mar is léir dúinn nach Éireannaigh iad ar chor ar bith. Níl siad ag tagairt do na fíricí loma mar is soiléir nach Éireannaigh an formhór dóibh de réir na gcritéar sin. Ach tá siad ag tagairt d’instinn phríomhúil a mhothaíonn siad go láidir de bharr an naisc ghéinitigh agus cultúrtha atá acu leis a máthairthír.  Seachadadh a bhfíorghrá d’Éireann ar aghaidh ó ghlúin go glúin. Tá siad mórtasach i gcónaí as a dúchas Éireannach. Is sárshampla de Ghael-Mheiriceánach é Joe Biden, gan ceist ar bith. Chuir sé a dhlúthpháirtíocht le muintir na hÉireann in iúl agus rinne sé lomchlár na fírinne le muintir na hÉireann agus muintir an domhan ar an ábhar sin go bródúil. “Tá mise sa bhaile”, a dúirt sé, agus ní raibh dabht ar bith ag éinne faoina bharántúlacht. Níl dabht ar bith ach gurb é Joe Biden an tUachtarán Mheiriceá ab Éireannaí dá bhfacamar riamh!

Biden mar Uachtarán

Tá go leor déanta ag Biden chun a fhís dhaonlathach a thabhairt chun críche, agus sa phróiseas sin tá a lán déanta aige freisin chun na botúin uafásacha an Trumpaigh a cheartú. Níl Biden ar an Uachtarán is carasmataí riamh i Meiriceá, ná ar an óráidí is fearr ach an oiread. Bhí Uachtaráin cosúil le Reagan agus Obama i bhfad ní ba chumasaí sna réimsí sin faoi seach, mar shampla. Is gnáthdhuine é Biden cosúil linn féin, ag streachailt a slí trí chora an tsaoil. Is polaiteoir ionraic agus díograiseach é, tréithe neamhchoitianta a bheith ag polaiteoirí. Ach ná cuireadh a stíl neamhghairéadach an dubh ina bhán ort, mar is iomaí éacht ollmhór atá déanta aige. Níl spás iad go léir a phlé anseo, ach luafaidh mé cúpla ceann. Sa bhliain 2021, shínigh Biden bille bonneagair $1 trilliún chun infreastruchtúr Mheiriceá a atógáil – bóithre, droichid agus iarnróid san áireamh. Tá sé ar cheann de na pacáistí is mó a shínigh uachtarán riamh agus bhí sé thar am infheistíocht mar sin a dhéanamh in infreastruchtúr na tíre. Gheall an Trumpach bille mar seo na céadta uair, ach ní raibh aige ach mórtas thóin gan taca! An bhliain seo caite, chuir Biden a lámh leis an Acht Laghdaithe Boilsciú (Inflation Reduction Act). Cuirfidh sé $739 billiún ar fáil in iomlán, timpeall leath don chúram sláinte agus an leath eile ($369 billiún) mar mhaoiniú in acmhainní fuinnimh in-athnuaite agus chun truailliú de gach saghas a laghdú. Is é seo an dlí is costasaí ar son na haeráide dár reachtaíodh riamh i stair an domhain!  Ní raibh sé éasca do Biden na hachtanna sin a rith, mar bhí easaontóirí fiú ina pháirtí féin (go háirithe an Seanadóir Joe Manchin i West Virginia). Ach rinne sé an jab, agus sin an rud is tábhachtaí!

Go seasfaidh mé síos i lár Chontae Mhaigh Eo!

Cé nach n-aontaím le gach tuairim an Uachtaráin, ar an mórgóir aontaím leis a fhís dhaonlathach a bhfuil codarsnacht iomlán idir é agus an fhís – agus is áibhéil an téarma fís a úsáid sa chás seo – phoblachtach! Go háirithe, aontaím leis an gcúpla acht ar luaigh mé leo cheana.  Mar an gcéanna le Biden, tá áit speisialta i mo chroí ag Maigh Eo! Rugadh mé i mBéal an Átha, agus is as Maigh Eo ó dhúchas mo mhuintir ag dul ar ais na céadta bliain.  Tá gaolta chéid chéime agam in Iorras ar an Muirthead i gContae Mhaigh Eo, arb as m’athair.  Is as Béal an Átha I gContae Mhaigh Eo ó dhúchas é Edward Blewitt, sin-sin-sin-seanathair Biden. D’fhág Patrick Blewitt Béal an Átha ar imirce as Éirinn in 1850 agus chuaigh sé go dtí Scranton, Pennsylvania, an áit chéanna ar saolaíodh Biden 90 bliain ina dhiaidh sin. Dhíol Blewitt 27 míle bríce le hArdeaglais Naomh Muireadhach in 1827 agus úsáideadh iad chun an ardeaglais a thógáil. Dá bhrí sin, bhí Blewitt in ann ticéid a cheannach dá theaghlach le seoladh go Meiriceá.

Bhí mo thuismitheoirí pósta san ardeaglais chéanna sa bhliain 1955, agus cúpla bliain ina dhiaidh sin baisteadh mé féin ann! Nuair a bhí mo thuismitheoirí fós beo, chuaigh ár dteaghlach go léir ar thuras bóthair go Béal an Átha cúpla uair, agus bhíomar in ann Ardeaglais Naomh Muireadhach a fheiceáil ónár n-óstán. Agus le déanaí, bhí Biden os comhar na hardeaglaise céanna, ag tabhairt an-óráid uaidh.  Bhí na ceangail láidre idir Meiriceá agus Éire an-soiléir dom díreach ansin ar leibhéal pearsanta.

Nach ait an mac an saol!

.

.

.

.

.

.

.

Tá go leor contúirte ag baint le cur chuige an DUP maidir leis an mBreatimeacht. Gan dabht, tá an crú ag teacht ar an tairne agus é seo á scríobh agam. Tá sé fógartha ag lucht an DUP le fada nach bhfillfidh siad ar Thionól Stormont, beag beann ar an bhFeidhmeannas, mura n-athrófar an prótacal iarBhreatimeachta chun a gcuid éileamh a shásamh. Is í a bpríomhfhadhb ná nach mbeadh na rialacha céanna i bhfeidhm sa Tuaisceart agus a bheadh sa Bhreatain Mhór féin, dá bharr na teorann boige idir an Tuaisceart agus Éire. Tá teorainn bhog cumhdaithe i gComhaontú Aoine an Chéasta agus ní féidir seicphointí custaim a lonnú ar an teorainn. Mar sin, tagann an Breatimeacht salach ar an gComhaontú, gan socrú speisialta a bheith ann.

Prótacal Thuaisceart Éireann

D’aontaigh an t-iar-Phríomh-Aire Boris Johnson Prótacal Thuaisceart Éireann leis an Aontas Eorpach agus chuaigh sé i bhfeidhm ar Eanáir 1, 2021. De réir an tsocraithe sin, tá seicphointí custaim lonnaithe ag calafoirt Thuaisceart Éireann agus aerfort idirnáisiúnta Béal Feirste, agus seiceáil déanta ar na hearraí go léir ag teacht isteach sa Tuaisceart – earraí ón mBreatain Mhór san áireamh, fiú má tá siad chun fanacht i dTuaisceart Éireann. Roimh ré, gheall Johnson don DUP nach ligfeadh sé teorainn i Muir Éireann – agus ansin bhris sé a ghealltanas dóibh. Ní haon ionadh é gur bhraith an DUP gur imríodh feall orthu agus ansin gur dhiúltaigh siad ról a ghlacadh sa Tionól ó shin i leith.

Creat Windsor

Chuir baghcat DUP ar Stormont brú ar rialtas na Ríochta Aontaithe (RA) i gcúpla slí. Ar an gcéad dul síos, tá sé i bhfad níos deacra an Tuaisceart a rialú, gan rialtas cineachta an Tuaiscirt i bhfeidhm. Ar an dara dul síos, tá ar aon bhall den DUP atá ina f(h)eisire i bParlaimint na RA éirí as an ról sin dá nglacfadh sé/sí ról sa Tionól. Mar fheisirí sa Pharlaimint, tá siad in ann níos mó brú a chur ar rialtas na RA maidir leis an bprótacal iarBhreatimeachta.

Ar an taobh eile den scéal sin, áfach, tá cúpla míbhuntáiste ag baint leis an gcur chuige sin. Sa chéad áit, ardaíonn an baghcat neamhsheasmhacht pholaitiúil agus an riosca foréigin. Sa dara háit, tá baghcat Stormont in éadan thoil na ndaoine agus ní rud maith é sin. Fiú i measc a lucht leanúna féin, níl ach leath i bhfabhar an bhaghcait, agus is riosca polaitiúil é sin dá bpáirtí féin! Gan dabht, tá geallta arda á n-imirt ag baill an DUP, ní hamháin dóibh féin, ach don Tuaisceart freisin.

Ghéill rialtas na RA don bhrú a cuireadh orthu, agus chuir Príomh-Aire Rishi Sunak agus Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh Ursula von der Leyen socruithe trádála nua le chéile – ‘Creat Windsor’ – a laghdóidh seiceanna custaim ar earraí ag teacht isteach sa Tuaisceart ón mBreatain Mhór. Comhréiteach atá i gceist idir an dá pháirtí agus gan dabht ghéill an tAontas Eorpach don RA maidir le roinnt pointí.  Ach is maith an margadh don Tuaisceart é, gach rud san áireamh.  

Dul chun cinn suntasach ach…

Dúirt ceannaire an DUP Jeffrey Donaldson gur dul chun cinn suntasach é Creat Windsor, ach go bhfuil príomhábhair imní acu fós faoin gCreat, go háirithe maidir le cur i bhfeidhm dlíthe an AE ar bhonn leanúnach. Tá go leor obair le déanamh fós, dar le Donaldson. Ach dúirt Rishi Sunak nach bhfuil aon phlean ag rialtas na RA ath-idirbheartaíocht a dhéanamh faoin gCreat.  

Sa chéad vóta sa pharlaimint ar an ‘gCoscán Stormont’, píosa lárnach den Chreat, bhí 515 feisire ar son agus 29 (8 mball an DUP san áireamh) in aghaidh an Choscáin, agus mar sin glacadh leis.

Is dócha go mbeidh coimhlint idir an DUP agus Sunak dosheachanta, ach tá an lámh in uachtar ag Sunak faoi láthair maidir leis an gCreat. Ach cad a dhéanfaidh Jeffrey Donaldson anois?

Roghanna?

Tá Jeffrey Donaldson agus an DUP idir dhá thine Bealtaine anois faoi cad ba cheart dóibh a dhéanamh. Braitheann sé gur beag seans ar fad anois go n-éireoidh leis an DUP a dtoil a bhrú ar rialtas na RA níos mó maidir leis an gCreat. Ag an am céanna, tá muintir an Tuaiscirt ag éirí mífhoighneach toisc nach bhfuil a rialtas féin i bhfeidhm fós, agus seans maith go laghdóidh tacaíocht don DUP má leanann a bhaghcat ar Stormont ar aghaidh. Gan dabht, tá an DUP i sáinn maith anois.   

I mo thuairim, tá sé in am don DUP anois dul ar an umhlaíocht agus an rud ceart a dhéanamh agus glacadh lena suíocháin i Stormont. I ndeireadh na dála, fuair siad socrú nua maidir leis an bPrótacal, agus is mór an trua é nach bhfuil siad sásta leis sin. Ní bheadh a fhios ag aon duine cad é an deireadh a bheadh ar an scéal seo, ach caithfidh mé a admháil nach bhfuil mé ródhósasach faoi.

.

.

.

.

.

.

.